གངས་དཀར་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་འདབས་ཀྱི་སྐྱེ་དངོས་སྐོར་ཞིག

ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཅོམ་དང་འབྱུང་འགྱུར་ཉེན་ཁ།

སྒྲོལ་མ་སྐྱབས། ལྡི་ལི།

གསེར་དངུལ་ལྕགས་གསུམ་ཁ་བའི་རྒྱུ་ནོར་རེད།།
རྨ་འབྲུ་རྫ་གསུམ་ཐུད་བྷོའི་ལང་ཚོ་རེད།།
ཆོས་སྲིད་རིག་གསུམ་བོད་མིའི་སེམས་རྟེན་རེད།།
མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་མཐོ་སྒང་བོད་པ་རེད།།

རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ནས་མི་ཊར་(m)བཞི་སྟོང་ལྷག་གི་མཚམས་ན་ལོ་རབས་ནས་ལོ་རབས་སྣོད་ བཅུད་ཀྱི་གཏེར་ཁ་རབ་ཏུ་ཕྱུག་ཅིང་། རང་བྱུང་གི་མཛེས་རྒྱན་རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་གླིང་ཕྲན་ཨེ་ཤ་ཡའི་གཙུག་རྒྱན་ཏེ་འཛམ་གླིང་གི་མཐོ་སྒང་། གངས་དཀར་ལྷུན་པོའི་ཕ་ཁྱིམ། གངས་ཆབ་བསིལ་མའི་འབྱུང་ཁུངས། འདབ་ཆགས་བྱ་རིགས་དང་སྲོག་ཆགས་སྟོང་ཕྲག་གི་ཁྱིམ་གཞི་ཆེན་མོ། གནས་འདི་ནས་ཉམ་ཆུང་མི་རིགས་ཤིག་གི་ཚུལ་ལྡན་གྱི་རང་གཤིས་དོར་མ་མྱོང་ལ། གནས་འདི་ནས་མུ་རིགས་ཡ་རབས་ཤིག་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁེ་ཕན་བློས་བཏང་སྟེ་སྐྱེས་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་ཁྱིམ་གཞིའི་སླད་དུ་གཅེས་སུ་འོས་པའི་ཚེ་སྲོག་ཤོར་བ་ཐེངས་ཤིག་ག་ལ་ཡིན།

བོད་ཀྱི་ལྷོ་མཐར་གནས་པའི་རི་བི་ཧི་མ་ལ་ཡ། གཉན་ཆེན་ཐང་ལྷའི་རི་རྒྱུད་དང་གངས་ཏེ་སེ་སོགས་ནི་འཛམ་གླིང་གི་རི་རྒྱུད་མཐོ་ ཤོས་རེད་ལ། ཨེ་ཤ་ཡིའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོ་ཞིག་གི་ཆབ་སྲིད་དང་ཆོས་ལུགས། ལོ་རྒྱུས་དང་དཔལ་འབྱོར་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་མ་ཟད། ཨེ་ཤ་ཡའི་མི་འབོར་ཐེར་འབུམ་གཅིག་ལྷག་གི་འཚོ་བའི་རྒྱབ་རྟེན་ཡང་རེད། རི་རྒྱུད་དེ་དག་ལས་བཞུར་བའི་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ་སོགས་ནི་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་ནང་ ཡོད་པའི་ཆུ་བོ་གངྒཱ་དང་། ཡ་མུ་ན་དང་སི་ཏ་བཅས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་རེད་ལ། དེར་བརྟེན་རྒྱ་ནག་ལྟ་བུའི་རྒྱལ་ཁབ་རེ་ཟུང་གིས་སྒེར་གྱི་ཁེ་ཕན་ཆེད་ཆུ་གློག་ ས་ཚུགས་སོགས་བཟོས་ཏེ་ཆུར་ཁ་གང་སར་བསྒྱུར་བས་ཨེ་ཤ་ཡའི་མི་ཕྱུགས་སྟོང་ཕྲག་གི་ ཚེ་སྲོག་ཤོར་བཞིན་ཡོད་པས། ཁྲིམས་མེད་ལུག་མེད་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་དེ་དག་ལ་བཀག་འགོག་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེན་རེད།

གལ་སྲིད་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སླུ་བྲིད་དང་ཚོང་ལས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་ཆེད” མར་མེ་རླུང་གིས་ཁྱེར་ན་འཛུམ་དམུལ་དམུལ་དང་ཁ་ཟས་ཁྱི་ཡིས་ཁྱེར་ན་འཛུམ་དམུལ་ དམུལ”ཞེས་བ་ལྟར་རང་འགན་རང་གིས་མ་ཁྱེར་ན། ཉིན་ཞིག་གངས་རི་དུང་དཀར་འདྲ་བོ་བཞུས་སོང་ན། ཉིན་ཞིག་གཙང་ཆུ་འོ་མ་འདྲ་བོ་སྐམ་སོང་ན། ཨེ་ཤ་ཡའི་མི་ཕྱུགས་ཁྲི་ཕྲག་གི་ཚེ་སྲོག་ཇི་ལྟར་སྐྱོབ། ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་དང་ཚོང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་གོང་འཕེལ་ཇི་ལྟར་གཏོང་། ཚན་རིག་པ་དང་ཆབ་སྲིད་པས་གངས་རི་དང་གཙང་ཆུ་དྭངས་མ་རེ་གསར་དུ་བཟོ་ཐུབ་བམ།

སྤྱིར་འཛམ་གླིང་གི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ཆགས་ཚུལ་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ལ་སྐར་ཚོགས་ བཞིན་བཀྲ་བའི་མཚོ་དང་མཚེའུ་ཉུས་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་ལྷག་ཡོད་ལ། ལྷག་པར་དུ་ཁྲི་ཤོར་རྒྱལ་མོ་དང་གནམ་མཚོ་ཕྱུག་མོ། ཡར་འབྲོག་གཡུ་མཚོ་དང་མ་ཕམ་གཡུ་མཚོ་སོགས་དུས་ཚིགས་བཞིན་ཡུལ་ལུང་གང་ས་ནས་ འཕུར་ཡོང་བའི་བྱ་རིགས་༥༣༣ལྷག་གི་ཁྱིམ་གཞི་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད་ལ། མཚོ་དེ་དག་གི་ཉེ་འཁོར་ནི་བོད་རིགས་འབྲོག་པ་དང་རི་དྭགས་སེམས་ཅན་སོགས་བཅའ་ སྡོད་བྱེད་སའི་ས་ཁུལ་གཙོ་བོ་ཞིག་རེད། ཡིན་ནའང་། རྒྱ་གཞུང་གི་གནས་སྐབས་ཁེ་ཕན་ལ་དམིགས་ཏེ་ཡུལ་སྐོར་སྤྲོ་འཆམ་གྱི་བསྟི་གནས་ ཤིག་ཏུ་བསྒྱུར་བ་མ་ཟད། ཉྭ་རིགས་འཛིན་བཟུང་ཆེད་རྫས་རིགས་འདྲ་མིན་སྤྱད་དེ་མཚོ་མོ་མེ་ལོང་འདྲ་བོ་རྫས་ ཁུར་བསྒྱུར་ཏེ་སྒོ་ཕྱུགས་སེམས་ཅན་དང་རི་སྐྱེས་སེམས་ཅན་མང་པོའི་ཚེ་སྲོག་ཤོར་ བཞིན་འདུག ལྷག་པར་དུ་བོད་ཀྱི་རྩ་ཆེའི་སྲོག་ཆགས་གླ་བ། རྐྱང་དང་གཙོད། བྱ་ཝང་དང་རྒོ་བ། གནའ་བ་དང་གཡི་སོགས་རྩ་མེད་དུ་འགྲི་བཞིན་འདུག

འབྱུང་འགྱུར་གྱི་ལོ་འགའི་ནང་། རྫས་འགྱུར་དང་སྙིགས་རོ་ཁྲོད་ནས་མཚོ་མོ་མེ་ལོང་འདྲ་བོ་སྐམ་སྲིད་ལ། སྒོ་ཕྱུགས་སེམས་ཅན་དག་མུག་ཤི་ཐེབས་སྲིད། སྙིགས་རོ་ཡི་དྲི་ངན་བར་ནས་ནད་རིགས་འདྲ་མིན་ཁྱབ་སྲིད། སྐབས་དེར་ཡོད་ཚད་རེ་སྨོན་ལ་བཅོལ་བའི་ཉེ་འགྲམ་གྱི་འབྲོག་པ་དེ་ཚོས་ཅི་ཞིག་བྱ། ཡོད་ཚད་རང་བྱུང་ལ་བརྟེན་པའི་འདབ་ཆགས་བྱ་རིགས་དང་སེམས་ཅན་རི་དྭགས་དེ་ཚོས་ཅི་ ཞིག་བྱ། གནད་དོན་འདིའི་ཐད་ལ་རྫས་འགྱུར་བཟོ་མཁན་གྱི་ཚན་རིག་པ་དང་སྲིད་ཇུས་འཐེན་མཁན་ གྱི་ཆབ་སྲུད་པས་འགན་འཁུར་སྲིད་དམ། སྐབས་དེར་ཁྲིམས་ལུགས་པས་དྲང་བདེན་གླེང་ཐུབ་བམ།

བོད་ཀྱི་ས་ཆ་ནི་གཏེར་ཁའི་ཐོན་ཁུངས་ཕུན་ཚོགས་པ་ཞིག་རེད་ལ། གཏེར་ཁའི་རིགས་མང་པོ་དུས་རབས་ནས་དུས་རབས་བར་ས་འོག་ཏུ་ཉར་ཡོད་པས། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་ལོ་རབས་ལྔ་བཅུ་བར་འཛམ་གླིང་ན་རིན་པོ་ཆེ་ཕུན་སུམ་ཆོགས་ པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་རེད། སྤྱིར་བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ནགས་ཚལ་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་མུའུ་དུང་ཕྱུར་གཅིག་གྲངས་ཆུང་ བདུན་ཡོད་ཀྱང་། ༡༩༨༤ལོའི་ཟླ་༥པའི་ཚེས་༡༩ ཉིན། བོད་ཁུལ་དུ་མེ་འཁོར་འགྲོ་བའི་མགོ་བཙུགས་པ་ནས། ལོ་རེར་ཤིང་ནགས་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་ཁྲི་༢༣༠༠ལྷག་མེད་པར་འགྲོ་བཞིན་འདུག གཞན་ཡང་རང་བྱུང་མར་ཁུ་འདྲ་བའི་ནང་གི་གཏེར་རྫས་སྣ་ཚོགས་རྒྱ་ནག་ཏུ་སྐྱེལ་ འདྲེན་བྱེད་པ་མ་ཟད། ད་བར་རྡོ་སྣུམ་དང་ཚྭ། རྫས་འགྱུར་སོགས་ཁག་༥༠ ལྷག་ཡོ་རོབ་སོགས་ལ་ཕྱིར་འཚོང་བྱེད་བཞིན་འདུག

རྒྱ་གཞུང་གིས་སྒེར་གྱི་ཁེ་ཕན་ཆེད་དུ་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ལ་བཙན་འཛུལ་ཐེངས་མང་ བྱས་པས། བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་མང་པོར་རང་བྱུང་གི་གནོད་སྐྱོན་འབྱུང་བཞིན་འདུག དཔེར་ན་ཡི་ཤུལ་གྱི་ས་ཡོམ་དང་འབྲུག་ཆུའི་ཆུ་ལོག གཞན་ཡང་ས་ཡོམ་དང་ཆུ་ལོག་མང་པོ་བྱུང་བའི་གནས་ཚུལ་གོ་རྒྱུ་འདུག དྲང་མོར་བཤད་ན་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་རིང་ལ་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་དང་བོད་མིའི་བར་ན་ འབྲེལ་བ་ཟབ་མོ་ཡོད་ལ། གཅིག་ཕན་གཅིག་གྲོགས་ཀྱི་ལམ་ནས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་རྒྱུ་ནི་བོད་མི་ཚོས་ གལ་ཆེན་དུ་བརྩི་སྲོལ་ཡོད།

བོད་ནི་འཛམ་གླིང་གི་ཚན་རིག་གནས་ཚད་ཅུང་ཞན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན་ཡིན་ཡང་། རང་ཉིད་ཀྱི་ཐབ་ལ་རང་གིས་མེ་རོ་སྤར་བ་ལས་གཞན་གྱི་མེ་གཡར་བའི་ལོ་རྒྱུས་བྱུང་ མེད། ལྷག་པར་དུ་ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་ཀྱིས་བཅིངས་པའི་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན་པས། དུས་རབས་ཉི་ཤུའི་ལོ་རབས་ལྔ་བཅུ་བར་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་དང་རི་དྭགས་སེམས་ཅན་ལ་ དེ་ཙམ་གྱིསགནོད་འཚེ་བྱས་མེད། གལ་སྲིད་ང་ཚོས་གཟབ་གཟབ་མ་བྱས་ན་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་གཏོར་བཅོམ་ལ་བརྟེན་ནས་ འཛམ་གླིང་ཧྲིལ་བོར་ཆག་འཇིག་ཆེན་པོ་ཞིག་མི་ཡོང་པའི་བདེན་དཔང་མི་བུ་སུ་ལ་ཡང་མེད།

གཡུ་སྨོན།

ཨ་དོན།

གནམ་སྔོན་མེ་ལོང་དག་ཀྱང་སྤྲིན་གནག་འདུ།།
གླང་ཆེན་ས་ལ་བརྟན་ཀྱང་ཡོམ་འགུལ་འབྱུང་།།
ཚེ་སྲོག་ཕྲ་རགས་གོར་མོ་རྡོ་ལ་ཡང་།།
འབྱུང་བཞི་སྙོམས་པར་འཇུག་ལ་མ་བརྟེན་མེད།།

སྟེང་མ་ལྷ་ཡི་གནས་ཀྱང་བཀོད་པའི་གནས།།
བར་མ་མི་ཡི་ཡུལ་ཡང་བཅུད་ཀྱི་ཡུལ།།
འོག་མ་ཀླུ་ཡི་རིགས་ཀྱང་སྣོད་བཅུད་དེ།།
མདོར་ན་འབྱུང་བའི་རྟེན་འབྲེལ་མ་ལོག་ཡོད།།

རི་དེ་ཡབ་ཆེན་གཙུག་གི་ནོར་བུ་ཡིན།།
ཆུ་དེ་ཡུམ་ཆེན་བྲང་གི་ནུ་ཞོ་ཡིན།།
ཡུལ་དེ་མེས་བོའི་སྙིང་གི་ཚིལ་ལི་ཡིན།།
རི་ཆུ་སྲོག་ཏུ་བལྟ་པའི་གཅེས་སེམས་དགོས།།

ཚེ་རབས་ཕྲེང་ལ་བརྒྱུས་བའི་རྨུ་ཐགས་ཤིག།
འདི་དང་ཕྱི་མར་བགྲོད་ལ་ཐེམ་སྐས་ཤིག།
རིགས་དྲུག་འགྲོ་ལ་ཕན་པའི་སྤྱི་ནོར་ཅིག།
རྒྱུ་འབྲས་བློ་མིག་དཀར་ལ་ལམ་བུ་ཞིག།

སྣོད་བཅུད་བཀོད་པའི་རྡོ་བརྐོས་རི་མོ་གཅིག།
སྐྱིད་ཆོས་ཧམ་པའི་རྔམ་སེམས་ནག་པོ་གཉིས།།
རྒྱུ་འབྲས་གསེར་ཐགས་གཅོད་པའི་ཉེས་དམིགས་གསུམ།།
འབྱུང་ལྔ་གླིང་བཞིའི་ཕ་ཁྱིམ་བརླག་པའི་རྒྱུ།།

ས་ལ་ཡང་ཆགས་ལུས་རྟེན་གཉིས་བ་གང་།།
ཆུ་ལ་ཡང་འཕེལ་ཁྲག་རྒྱུན་གཉིས་བ་གང་།།
མེ་ལ་ཡང་སོས་དྲོད་ཁོལ་འབྱུང་བ་གང་།།
རླུང་ལ་ཡང་བསྐྱེད་དབུགས་དབྱུང་འབྱིན་པ་གང་།།

ས་ཆེན་འཁྲུག་པའི་མནར་གཅོད་བཟོད་དཀའ་ན།།
མི་ཆེན་རྨོངས་བའི་སྡིག་ནག་འདག་པར་ཞུ།།
བརྩེ་བའི་ཨ་ལོང་ཆག་པར་སེམས་ཚ་ན།།
རེ་བའི་ལྗང་མདོག་སྐྱེས་ལྡན་ཞིང་ལ་འཁོད།།

ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ།

—རིགས་ཞེན་པ།

• གཞས་ཚིག་ཡིན།

རི་ཆུ་གཏེར་ཁ་ཁོར་ཡུག་རང་འཛོམས་ཡིན།།
ཕ་ས་སྤང་ལྗོངས་མཛེས་སྡུག་ལྷ་ཡུལ་ཡིན།།
མེས་པོས་གནང་བའི་གཏེར་རྫས་སྙིང་ནོར་ཡིན།།
སྲུང་སྐྱོབ་ཐུབ་ན་གངས་རིའི་དཔའ་རྒོད་ཡིན།།

དུས་ཀྱི་འཕོ་འགྱུར་རླུང་ཁའི་མར་མེ་ཡིན།།
བཙན་གནོན་གཡོ་ཇུས་སྒྱུ་མའི་འཕྲུལ་འཁོར་ཡིན།།
གཏེར་གྱི་དགྲ་བོ་འཇིགས་རུང་གཤིན་རྗེ་ཡིན།།
སྔོན་འགོག་ཐུབ་ན་གངས་རིའི་བུ་རྒོད་ཡིན།།

གངས་རིའི་ནང་བཅུད་ངང་མོའི་ཁྱུ་ཚོགས་ཡིན།།
འཚོ་གནས་གཡུ་མཚོ་བསྐམ་ན་དྭ་ཕྲུག་ཡིན།།
རང་ས་བདག་སྐྱོང་ཚང་མའི་འོས་འགན་ཡིན།།
བདག་སྐྱོང་ཐུབ་ན་གངས་རིའི་ཕོ་རྒོད་ཡིན།།

༢༠༡༤- ༡ – ༢༩

ཁོར་ཡུག་གི་གདུང་འབོད།

ཧྲི་བྷང་སེད་ཀྱིས་བརྩམས།(ཨ་རི)
སྨན་བླ་ཐར་གྱིས་བསྒྱུར།

ཁོང་གི་ངོ་གདོང་སྐམ་ཞིང་ཁ་སྤུས་གང་ལ།  ཤངས་རྩེ་བྱའི་མཆུ་ཏོ་ལྟར་འབིགས།  ཅུང་སྲབ་པའི་ཞལ་ལྕེ་ཧ་ལམ་རྒྱུན་དུ་བརླན་གྱིས་ཟིན་ཡོད་པ་འདྲ།  མ་ནེ་ལག་པའི་གྲུ་མོ་བཞིན་མདུན་དུ་དོད་འདུག  ཁོང་ནི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་མཁན་པོ་མིང་གྲགས་ཅན་རྗད་སིར་རོད་（Jethro）ལགས་རེད།  ཡིན་ནའང་།  མི་ཀུན་པོའི་མིག་ཟུང་ཁོང་གི་གདོང་ལ་ཕྱོགས་ཏེ།  ཧ་ལས་ཤིང་ཡིད་སེམས་འཕྲོག་ནས་ཡོད། 

རྗད་སིར་རོད་ཀྱིས་ངར་སྐད་ཆེན་པོས། ལོ་ངོ་ཉི་ཤུའི་ནང་། སའི་གོ་ལ་སྟེང་གི་སྐྱེ་དངོས་རིགས་སུམ་ཆའི་གཅིག་རྩ་མེད་དུ་འགྲོ་ངེས་རེད། ཁོག་ཏུ་བརྡིབ་པའི་ལྟོ་བའི་མཚམས་སུ་ཀོ་བའི་སྐེད་འཆིང་རིང་བོ་ཞིག་བཅིངས་ཡོད་ལ།  ཁོང་གིས་མགོ་བོ་བཏེགས་ནས་སྦོམ་ཞིང་རིང་བའི་ལྗོན་པར་གཟིགས་བཞིན།  སྐྱོ་ཞིང་ཁྲོས་པས་ཕྱག་ཡར་བསྒྲེངས་སྟེ།ང་ཚོས་ནགས་ཚལ་ཁྲོད་ཀྱི་གྲོགས་པོ་ཀུན་འཆི་ལམ་དུ་འདེད་བཞིན་ཡོད། གནའ་བོའི་ནགས་ཚལ་གཤེད་མའི་སོག་ལེའི་ཁར་ས་ལ་འགྱེལ་ངེས་རེད། ཁོང་གི་གསུང་ཚིག་རེ་རེར་མཐོ་དམའ་འདེགས་འཇོག་གསལ་ལ།  མགོ་བོ་ཤུགས་ཀྱིས་གཡོ་བཞིན། ཐེངས་འདིའི་གཡུལ་འགྱེད་ནི་འུག་པ་ཙམ་དང་།  ནགས་ཚལ་ཅིག་གམ་ཡི་གར་འོང་པའི་མེ་ཏོག་དང་རྩི་ཤིང་།  གདོད་མའི་རྩྭ་ཐང་དང་སྤྲོ་འཆམ་ལ་འགྲོ་འཚམ་པའི་རི་ལམ་ཙམ།  ཉ་རིགས་འཚོ་བའི་དྭངས་གཙང་ཆུ་མོ་སྲུང་འཛིན་གྱིས་དམངས་ལ་གུང་གསེང་སྐབས་སུ་ཉ་འཛིན་པའི་གནས་ཤིག་འདོན་སྤྲོད་ཙམ་གྱི་ཆེད་དུ་མ་ཡིན་པར།  འདི་ནི་འཆི་ལ་ཉེ་བའི་མ་ཡུམ་གྱི་དགོངས་ཞུ་གལ་འགངས་ཆེ་བ་ཞིག་སྟེ།  སྐྱེ་དངོས་རིགས་གང་རུང་ཞིག་རྩ་མེད་དུ་སོང་ཚེ།  ང་ཚོའི་མ་ཡུམ་ལགས་ཀྱི་ཉིང་ལག་གང་ཞིག་ལ་རྨས་སྐྱོན་འབྱུང་བས་རེད།  དེ་བས་ད་སྐབས་ནི་ང་ཚོས་དམག་བརྡ་གཏོང་བའི་གོ་སྐབས་ལེགས་ཤོས་ཡིན་ལ།   མ་ཡུམ་སྐྱོབ་པའི་དུས་བཟང་ཤོས་ཀྱང་ཡིན་ཞེས་གསུངས་བྱུང་།

རྗད་སིར་རོད་ཀྱིས་བཤད་ནས་མཚམས་འདིར་ཐོན་དུས།  ཏོག་ཙམ་ལ་ཁ་རོག་གེར་བསྡད་དེ།  སྐད་ཆ་དག་ཉན་མཁན་ཀུན་པོའི་སེམས་སུ་འཇགས་པར་སྒུག  ཡང་ཁོང་གིས་མུ་མཐུད་ནས་གསུང་རྒྱུར། ནགས་ཚལ་རྨེག་མེད་དུ་གཏོང་བ་ནི་མིའི་རིགས་ཡོངས་ཚར་གཅོད་པ་རེད།  ཁོང་ གི་གསུང་སྙན་ཞིང་འཇེབས་ལ་ཤུགས་ཀྱང་ལྡན། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སའི་གོ་ལའི་ལས་དབང་རང་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པར་འདོད་ན་ནི། ཁྱོད་ཀྱི་མིག་རྒྱང་ཐུང་དྲགས་པས་རེད།  ཁྱོད་ཀྱིས་འབྱིན་རྔུབ་བྱེད་པའི་མཁའ་དབུགས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཤིག་མ་ཡིན་ནམ། ཁྱོད་ཀྱིས་སྐར་མ་གཅིག་ལ་དབུགས་མ་རྔུབ་པར་བསྡད་རྗེས་ང་ལ་ལན་ཐོབས་དང་། གཙང་ཆབ་སྔོན་མོ་ཁྱོད་ཀྱི་ཆ་ཤས་ཤིག་མ་ཡིན་ནམ།  ཉིད་ཀྱིས་ཉིན་གཅིག་ལ་ཆུ་མ་བཏུང་བར་ཚོད་ལྟ་བགྱིས་རྗེས་ང་ལ་ལན་ཐོབས་དང་། ནགས་ཚལ་ཀྱང་སྔར་བཞིན་ང་ཚོའི་ཆ་ཤས་ཤིག་སྟེ། ནགས་ཚལ་ལ་གཏོར་བརླག་ཐེབས་ན་ང་ཚོ་ལ་གནོད་སྐྱེལ་བ་དང་ཨ་ན་མ་ན་རེད།

དེ་ནས།  ཁོང་གི་སྐད་གདངས་ཧ་ཅང་ལྷོད་ལ་བབ་ནས། བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ང་ཚོ་སྔ་མོ་ནས་རིས་སུ་བོར་འདུག ཁོང་གིས་ལེ་བདའ་ཚུལ་གྱི་མིག་ཞགས་མི་ཀུན་པོར་འཕངས་ནས།  ཁྱར་ཁྱོར་གྱི་ཚེམས་ཕྲེང་དག་མངོན་ཏེ། བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ནགས་ཚལ་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་མི་བྱེད་ལ། འུག་པ་ལའང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་མི་སྲིད། འོན་ཀྱང་། ཞེས་ཁོང་གིས་ཚིག་མཚམས་བཅད་པ་ཧ་ཅང་རན་པོ་འདུག མི་དམངས་ད་གཟོད་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་པ་རེད།  ཚོགས་ཞུགས་ཀྱི་མི་ཚང་མ་མི་དམངས་ཀྱི་འཐུས་ཚབ་རེད་ཅེས་གསུངས།

རྗད་སིར་རོད་ཀྱི་གཏམ་བཤད་ལ་སྐུལ་འདེད་རང་བཞིན་ཆེར་ལྡན་མོད། ཡིན་ནའང་ངའི་འཁྲིས་ཀྱི་བུད་མེད་ཅིག་གི་སྤྱིར་བཏང་གི་དཔེ་འཇོག་ལས་ངའི་ཡིད་སེམས་ལྷག་ཏུ་སྒུལ་བྱུང་།  ཁོ་མོའི་སྐད་ངག་ཕྲ་ཞིང་འཇམ་ལ།  ཁེར་ལབ་རྒྱག་པ་ནང་བཞིན།འཇིག་ རྟེན་ཁམས་ནི་མའི་མངལ་དང་འདྲ་ལ།  ང་ཚོ་ཀུན་པོ་དེར་འཚོ་ཞིང་གནས་པས། གལ་ཏེ་ང་ཚོ་སྦྲུམ་ཞིང་བསྐྱངས་པའི་མའི་མངལ་ལ་གནོད་པ་ཐེབས་ཚེ།  མི་རབས་རྗེས་མ་དག་ལྟོ་བར་འཆི་ངེས་རེད་ཟེར། 

ལྷག་བསམ་ཟོལ་མེད་ཀྱི་འཛུམ་གྱིས་ཕྱུག་པའི་བུད་མེད་གཞན་ཞིག་གིས་རྒྱབ་ལ་གཉིད་དུ་ཡུར་བའི་བྱིས་པ་ཞིག་འཁུར་ཡོད། དེའང་དེ་བཞིན་ངའི་མཐོང་ཚོར་རྣོན་པོར་ཕོག་ཐུག་སྦྱིན་བྱུང་། 

ལས་གོས་གྱོན་པའི་སྦྲག་ཁང་ལས་བྱེད་པ་ཞིག་གིས་བཤད་རྒྱུར། ཤིང་སྡོང་བཅད་ནས་པང་ལེབ་སུམ་སྦྱར་མ་དང་འཕྲོད་བསྟེན་ཤོག་བུ་བཟོ་བ་ནི། ཙན་དན་སོལ་བར་བསྲེགས་པ་དང་འདྲ་པོ་འདུག

ཁོའི་ལོགས་ཀྱི་ཤིང་བཟོས་མུ་མཐུད་ནས་བཤད་རྒྱུར། མི་རྣམས་ཀྱིས་ཁོ་ལས་ཀྱང་ལོ་ན་ཆེ་བའི་ལྗོན་ཤིང་གཅོད་པར་བཀག་སྡོམ་གྱིས་ཁྲིམས་གཟུག་ན་འོས། 

ཚོགས་མི་གཞན་ཞིག་གིས་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་མཁན་ནི་གློག་བཞུ་མེད་པའི་གློག་རྡུལ་རྩེད་ཆས་དང་ དབྱེར་མ་མཆིས་ཞེས་སྐྱོན་བརྗོད་གནང་གི་འདུག  ཚོགས་ཞུགས་ཀྱི་ཧུར་བརྩོན་ཅན་དག་ལ་མཚོན་ན།  འེད་ཡཱད་ཁང་ལ་ཞུགས་པ་ནི་བསླབ་ཚན་གཙོ་བོའི་སློབ་ཐུན་ལ་བྱས་ཉེས་བཟོ་བ་དང་ འདྲ་ལ། ཨོ་རྡོད་པོང་མཐུན་ཚོགས（Audubon Sield） （མཐུན་ཚོགས་འདི་ནི1905ལོར་བཙུགས་ཤིང་། རྩ་དོན་ནི་བྱ་རིགས་གཙོ་བྱས་པའི་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་ལ་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན།）ཀྱི་སྙིང་ཆུང་སྡར་མ་དེ་དག་ནི་ཚུལ་མིན་གྱི་རྐུན་ཇག་ཏག་ཏག་རེད།  

འདི་ནི་མི་ཕལ་བའི་སྐད་ཆ་གསོན་ཉམས་ལྡན་པ་དང་། དཔེ་འཇོག  ཞིབ་བརྗོད་བྱེད་ཐབས་ཤིག་རེད། གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྐད་ཆའི་ཉམས་འགྱུར་ལ་སྦྱངས་པ་བགྱིས་ཏེ།དངོས་ སུ་བེད་སྤྱོད་དང་སྤྱོད་ཐབས་ལ་བྱང་ཆ་ལྡན་དགོས་ན། ངེས་པར་ཏུ་མི་ཚོགས་ཁྲོད་འདྲེས་ནས།  ཁོ་ཚོས་མིང་དང་ཚིག་ཇི་ལྟར་སྤྱོད་ཚུལ་ལ་ཉན་ན། ཉི་ཟེར་འོག་ཏུ་སྐད་ཆའི་གཟི་མདངས་མངོན་པ་མཐོང་ཐུབ། 

ཚོགས་གྲོལ་རྗེས།  ངས་རྗད་སིར་རོད་ཀྱིས་གསར་འགོད་པའི་བཅར་འདྲི་དང་ལེན་བྱས་པའི་གནས་ཚུལ་གོ་བྱུང་། 

གསར་འགོད་པས་འདྲི་རྒྱུར། མི་ཁ་ཤས་ལ་ནགས་སུ་ཤིང་སྡོང་གཅོད་པའི་ཆོག་མཆན་ཐོབ་ཡོད་པ་རེད། ཁྱེད་ཀྱིས་དེ་ཚོར་བརྩི་མཐོང་བྱེད་སྲིད་དམ།

ཁོང་གིས་མི་ཀུན་པོའི་དབང་ཆའི་ཁུངས་འཐབ་འབུ་དང་མི་འདྲ་རྒྱུ་མེད།  ས་གཞི་ཆེན་པོ་འདིར་མཚོན་ན། མིའི་རིགས་ཀྱི་དབང་ཆ་དེ་གཞན་པའི་བུ་ཕྲུག་རྣམས་ལ་དབང་ཆ་ཐོབ་པ་དང་བསྡུར་ན་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཞིག་མ་རེད།  རྫིང་བུའི་འགྲམ་ན་རང་འཁྲོལ་རང་ལེན་བྱེད་པའི་འཐབ་འབུ་དང་། པད་མའི་ཐེའུ་བཞིན་གནས་པའི་སྦལ་བ། མིའི་རིགས་དང་ བསྡུར་ན་ཁྱད་པར་ཅི་ཡང་མི་འདུག་ཅེས་གསུངས། 

གསུང་ཚིག་འདིས་མི་རྣམས་ལ་མིའི་རིགས་དང་།  སྦལ་བ།  འཐབ་འབུ་ཀུན་པོ་འདྲ་མཉམ་ཡིན་པ་མངོན་པར་རྟོགས་སུ་བཅུག

ཁྱེད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡིན་ན་སྦལ་བའང་མིའི་རིགས་དང་འདྲ་བར་གལ་ཆེའམ།  འབུ་སྐྱོགས་ཀྱང་ཁྱེད་ཀྱི་བུ་ཕྲུག་ནང་བཞིན་གལ་ཆེའམ། ཞེས་གསར་འགོད་པས་རྗད་སིར་རོད་ཀྱི་བརྗོད་ཚུལ་དེ་བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པར་འདོད་པ་སྨོས་མེད་རེད། 

འདི་ད་ཁྱོད་ཀྱིས་བུ་ཕྲུག་གི་མ་ཡུམ་མམ་སྐྱེ་དངོས་ཡོད་རྒུའི་སྐྱེད་ཡུམ་སྟེ་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་ངོས་ཐད་ནས་བསམ་གཞིགས་གཏང་དགོས་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་བྱུང་། 

གསར་འགོད་པས་ངས་བསམ་པར་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ནི་ཡུལ་བབ་དང་མཐུན་པ་རྣམས་འཚོ་ཞིང་གནས་རྒྱུ་དེ་རེད་ཟེར།

སྒྲུབ་བྱེད་འདིས་ཀྱང་རྗད་སིར་རོད་ལ་ཁག་པོ་བཟོས་མ་བྱུང་། ཁོང་གིས་གསུང་རྒྱུར། དེ་ལྟར་བཤད་ན། བྱི་བ་དང་འབུ་ཀྲང་ལང་གཉི་ག་འཚོ་གནས་ལ་ཆེས་འཚམ་པོ་ཡིན་རྒྱུ་རེད། རྒྱུ་མཚན་རྡུལ་ཕྲན་འབར་མདེལ་གྱིས་ཡང་ཁོ་ཚོ་རྩ་མེད་དུ་གཏོང་མི་ཐུབ་པས་རེད་ཅེས་གསུངས། 

ནུས་པ་ཅན་དག་འཚོ་ཐུབ་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་པ་ཨེ་རེད། ཅེས་གསར་འགོད་པས་བསམ་བཟོས་ནས་ཁོང་གི་སྨྲ་ལྕེ་འགོག་པ་ཐག་ཆོད་རེད།

ཁོའི་ཟུར་ཟའི་ཚིག་གི་བཤད་སྟངས་དེས་རྗད་སིར་རོད་ལ་ཁོང་ཁྲོ་སྤུ་ཙམ་ཡང་བསླང་མ་བྱུང་།  ཁོང་གིས་དཀྱེལ་ཡངས་སྒོས་གསུང་རྒྱུར། མིའི་རིགས་ཀྱིས་རྫིང་བུར་གནས་པའི་འཐབ་འབུ་གཅིག་ཀྱང་བསྐྲུན་ཐབས་བྲལ་མོད།  འོན་ཀྱང་འཇམ་ཅག་གེར་འཛུམ་པའི་པད་མའི་ཚོགས་དྲུང་ནས་དབྱུང་ཞིང་།  རྫིང་བུའི་ ཆུ་རྣམས་ལྷག་མེད་དབོ་སྟེ།    ནགས་ཀྱི་གླུ་བ་གཏན་དུ་ཁུ་སིམ་མེར་གཏོང་ནུས།  དགེ་སྡིག་གི་ཆ་གང་ཡིན་རུང་།  མིའི་རིགས་ལ་དངོས་གནས་སྲོག་ཆགས་གཞན་ལས་ལྷག་པའི་ནུས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་འཛོམས་ ཡོད། གང་ལྟར།  དེའི་དབང་གིས་མིའི་རིགས་ཀྱིས་ཀྱང་རང་བྱུང་ཁམས་ཆེན་མོར་འགན་ཆེན་པོ་འཁུར་དགོས་ངེས་ཡིན་ཞེས་གསུངས་བྱུང་།  

གསར་འགོད་པས་གཟབ་ནན་གྱིས། ཁྱོད་ཡང་སྙིང་མི་ག་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཞེས་དྲིས། རྗད་སིར་རོད་ཁ་རོག་གེར་ལན་ཅི་ཡང་མ་གདབ།

སྐབས་དེར། ངས་རྗད་སིར་རོད་ཀྱི་རྒྱབ་ཕྱོགས་ནས་མཆེད་པའི་སྒྲ་གསལ་པོ་ཞིག་ཐོས་བྱུང་སྟེ། ས་རྡུལ་ལ་འཐིམ་པའི་ཚེ་སྲོག་ཀུན་ལ། ཁོང་གིས་གུས་ཤིང་བཀུར་བའི་སེམས་ཤིག་འཆང་ཡོད་ཅེས་བརྗོད་བྱུང་། 

རྗད་སིར་རོད་ཀྱི་མི་སེམས་སྒུལ་བའི་གཏམ་བཤད་འདི་ལྟར་མཇུག་རྫོགས་སོང་། 

2007 ལོའི《ཀློག་པ་པོ》དེབ་བཞི་བ་ལས་བདམས་ཏེ་བསྒྱུར།

原文：

一场动人的演说

                                        [美]史宾塞

　　他的脸瘦削而覆满胡茬,鹰钩鼻,薄嘴唇似乎永远湿润,下额突出如脱臼的手肘。他就是著名环保人士杰斯洛。然而,所有人的目光都凝聚在他脸上,如痴如醉。

　　“20 年内,地球上的物种将有1/3 消失!”杰斯洛怒吼,凹陷的腹部系着一条长皮带,他仰望着高大的枞木, 悲愤地举起手：“我们在森林中的弟兄们正陷入绝境,古老的森林注定要在刽子手的电锯下断头。”他的每句话都说得抑扬顿挫,头用力摆动着, “这场战役不止是为猫头鹰,不止是为一片森林或美丽的花木、原始的草原和适合散步踏青的山径,也不止是为了保存鱼种丰富的河流以供民众假日垂钓,这是为垂 死的大地之母沉痛请命。因为只要任何物种灭绝,我们的母亲便死去一部分,而此时此地正是我们宣战的最佳机会,也是我们拯救母亲的最佳时机。”

　 　杰斯洛说到这里,顿了一下,等待语言自然充满听众的心灵。他接着又说：“毁灭森林就是毁灭全人类。”他的话铿锵有力,“如果你认为地球的命运与你不相 干,那是你的目光太短浅。你呼吸的空气难道不是你的一部分?请停止呼吸一分钟再回答我。河流难道不是你的一部分?试试一天不喝水再回答我。森林同样也是我们的一部分,森林遭破坏等于我们遭侵害。”

　　之后,他的语调变得异常平静：“法律已经背弃 我们。”他以近乎责难的眼神环视大家,露出歪斜的牙齿,“法律不会保护这片森林,也不会保护猫头鹰。但是——”他停顿的时间掌握得恰到好处,“人民才是法律的代言人,而在场的就是人民的代表。”

　　杰斯洛的演说当然极具鼓动性,然而站在我身旁一位妇人的简单比喻却让我更感动。她的声音又细又柔,仿佛在自言自语：“大地就像子宫,我们这群孩子住在里面,如果破坏了孕育我们的子宫,下一代将会胎死腹中。”

　　另一个表情诚恳的妇人背着熟睡的孩子,同样给了我强烈的视觉冲击。

　　穿着制服的邮局职员说：“砍伐树木去做三合板和卫生纸,简直就像用名画来当包装纸。”

　　他身边的木匠接着说：“应该立法禁止人们砍伐年龄比他老的树木。”

　　另一个与会者则批评传统的环保人士是“没有电 池的电动玩具”。对在场的积极派而言,参加爱岳社就像上主日课学习打击犯罪,奥德邦协会(成立于1905年,旨在保护野生动物,尤其是乌类)那群胆小鬼则是“变态的偷窥狂”。

　这就是普通人活生生的语言、比喻和叙事方式!如果你要学到语言形象且实用、活泼的用法,一定要走人群众,倾听他们怎样选词用字,就能看到阳光下语言闪耀的光辉。

　　会后,我听到杰斯洛接受记者采访的情形。

　　“有些人的确取得了合法砍伐森林的权利,您是否也应该尊重他们?”记者问。

　　“人们的权利来源与愿蝉并无不同。对大地之母而言,人类的权利并不比其他子女的权利来得神圣,池塘边自弹自唱的蟋蟀,睡莲上端坐如蓓营的青蛙,与人类相比一点儿也不差。”

　　这段话让人清楚地看到人类、青蛙与赂蝉处于平等的地位。

　　“您的意思是青蛙和人类一样重要吗?蜗牛和您的孩子一样重要吗?”记者显然觉得杰斯洛的论调不可思议。

　　“这就要看你是从孩子的母亲还是万物之母大地的角度来思考了。”

　　“我认为自然的法则就是适者生存。”

　　这个论点也难不倒杰斯洛,他说：“照这样说来,老鼠和蟑螂就是最适合生存的,因为原子弹也无法消灭它们。”

　　“就是说有能力者就生存下去,是吗?”记者显然有意让他说不下去。

　　杰斯洛丝毫未被他语气中的讥讽意味激怒,更大度地说：“人类绝无办法创造出池塘里的一只胳膊,却能将睡莲尽数拔除,排掉池塘里的水,让森林歌唱家永远沉寂。不论为善还是为恶,人类的确拥有比其他动物更强的能力。但是,人类也因此对大自然担负更大的责任。”

　　“你究竟是什么样的人？”记者严肃地问道。 杰斯洛沉默不答。

　　这时,我听到从杰斯洛身后传出清晰的声音：“对所有归于尘土的生命,他都抱着一颗敬畏而恭敬的心。”

杰斯洛动人的演说就这样结束了。

本文摘自《读者》2007第4期 P28