གཞན་དོན་དུ་བསྟིམས་པའི་མི་ཚེ།

by སྐྱེ་ཁམས་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པ། | Nov 4, 2021 | ༢༠༢༡ ལོའི་ཁོར་ཡུག་རྩོམ་རིག་འགྲན་སྡུར།

གཞན་དོན་དུ་བསྟིམས་པའི་མི་ཚེ།

ཁོར་སྲུང་པ་ཨ་སྐྱབས་རྒྱལ་སྲས་ཚང་གི་ངོ་སྤྲོད།

རྩོམ་པ་པོ་གཅན་རྣམ་ཐར། 

༄༅། །ཧྲང་ཧའེ་ཆེན་མོའི་འཛམ་གླིང་ཅི་ཉི་སིའི་[genius]ཐོ་འགོད་པ་དང་དྲིན་ཆེན་ཕ་མར་དྲིན་འཇལ་གྱི་དུས་ཆེན་སྲོལ་འབྱེད་པ། སྤྱི་དོན་པ་སྐུ་ཞབས་བསམ་གྲུབ་ཚེ་རིང་ནི། སྤྱི་ལོ་1968.2.1ཉིན་མདོ་སྨད་རེབ་གོང་རིག་པ་འབྱུང་བའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སྐྱེས་ཤིང་། སྤྱི་ལོ་1984ལོར་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོར་འགྲིམས་ནས་མགོན་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བླ་མ་ཤར་གདོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ཚུལ་བཞིན་བསྟེན་ཅིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱ་བ་མང་བོ་ཞིག་སྒྲུབ་པ་སྟེ།  དཔེར་ན། ཟི་ལིང་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བོད་ཀྱི་ལོ་གསར་དུས་ཆེན་དང་དྲུག་པའི་ཀླུ་རོལ་ཆེན་མོ་བཙུགས་པ། མཁས་པ་མི་གསུམ་གྱི་ལྷ་ཁང་དང་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ། མཚོ་སྔོན་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་སོར་གནས་བྱུང་བ་སོགས་སོ།

སྐྱ་བོ་ཡིན་དུས་ཀྱི་སྐུ་ཞབས་བསམ་གྲུབ་ཚེས་རིང་།

སྤྱི་ལོ་1991ལོར། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་བོད་ཡིག་གནའ་རྩོམ་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མར་རྒྱུགས་འཕྲོད་དེ་སློབ་ཞོར་དུ་བོད་སྤྱི་ཚོགས་ཚོང་རའི་དཔལ་འབྱོར་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་ཆེད་ཟི་ལིང་རླངས་འཁོར་ས་ཚིགས་སུ་ཚོང་ཁང་དང་མགྲོན་ཁང་ཕྱེས་ནས་ཟི་ལིང་བོད་མིའི་ཁྲོམ་གྱི་གཞི་ཐོག་མ་བཟུང་བ་དང་། ‹མཚོ་སྔོན་མང་ཚོགས་སྒྱུ་རྩལ›དངམཚོ་སྔོན་ཏང་གི་སློབ་གྲྭའི‹རྩེར་སྙེག›དུས་དེབ་སྟེང་བོད་ཀྱི་རྩྭ་ས་རྩོད་གླེང་གི་དོན་རྐྱེན་བཀག་འགོག་གི་ཆེད་སྒྲིག་ལེ་ཚན་གྱི་རྩོམ་སྒྲིག་པ་བྱས། སྤྱི་ལོ་1992ལོར། ཟི་ལིང་དུ་བོད་ཡིག་སྒེར་གཉེར་སློབ་གྲྭ་ཐོག་མ་གངས་ལྗོངས་བསམ་གྲུབ་ཀུན་ཕན་གླིང་བཙུགས།  སྤྱི་ལོ་1999ལོར། མཚོ་སྔོན་ནང་བསྟན་བོད་ཁྱིམ་ནོར་བུ་འབར་བ་བཟོ་རྩལ་ཐོན་རྫས་ཞབས་ཕྱི་ལྟེ་གནས་བཙུགས་ནས་བོད་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ལག་རྩལ་ཉམས་པ་སླར་གསོ་བྱས།  སྤྱི་ལོ་2002ལོར། ཡུན་ནན་དུ་ཁོས་ཇུས་འགོད་བྱས་པའི་ཤམ་བྷ་ལའི་གོས་ཐང་ཆེན་མོར་ཧྲང་ཧའེ་ཆེན་མོའི་འཛམ་གླིང་ཅི་ཉི་སིའི་ཟིན་ཐོར་བཀོད་པ་དང་། རྒྱལ་ཐང་དུ་གྲུབ་མཐའ་རིས་མེད་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་འཁོར་གླིང་བཏབ། རྒྱལ་ཐང་ཡུལ་གྱི་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་གསར་དུ་བྲིས། སྤྱི་ལོ་2004ལོར། མཚོ་སྔོན་ནང་བསྟན་རིག་གནས་སྒྱུ་རྩལ་ཞབས་ཕྱི་ཚོགས་པ་བཙུགས་པ་དང་། ཚོགས་པ་དེའི་དམིགས་ཡུལ་ནི་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོབ། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ། དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ལག་རྩལ་སྲུང་སྐྱོབ་གསུམ་ཡིན་ལ། ཐོག་མར་བོད་རང་གིས་རང་གི་ཁ་ཟས་ཟ་བར་འབོད་བསྐུལ་བྱས་པ་མ་ཟད་ཟི་ལིང་དུ་ཁ་ཟས་རིག་གནས་སྐོར་གྱི་གསོ་སྦྱོང་འཛིན་གྲྭ་ཐོག་མ་བསྒྲུབས། བོད་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་རིག་པའི་དཔེ་ཆ་ཐོག་མ་‹སྐྱེ་ཁམས་རིག་པ་སྤྱི་བཤད་འཛམ་གླིང་སྐྱེ་དགུའི་སྤྱི་ནོར›པར་དུ་བསྐྲུན།    

སྤྱི་ལོ་2005ལོར། ལེ་བར་ཁྲི་ཡི་རྒྱང་སྐྱོད་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་གནས་རི་དང་བླ་མཚོ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱས་ཤིང་། ལོ་དེར་ཨེ་ཤ་ཡའི་རི་དྭགས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་མཚན་སྙན་རྟགས་མ་ཐོབ་པ་དང་། མདོ་སྨད་སྐུ་འབུམ་དུ་སྐུ་འབུམ་ལས་རིགས་ལག་རྩལ་དྭ་ཕྲུག་སློབ་གྲྭ་བཙུགས་ནས་ད་ལྟའི་བར་དུ་དྭ་ཕྲུག་བརྒྱ་ཕྲག་ལས་བརྒལ་བ་བསྐྱངས།     སྤྱི་ལོ་2006ལོར། སྐབས་དང་བོའི་གངས་ལྗོངས་མ་ཎི་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོའི་སྟེང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་དགའི་རྟགས་མ་ཐོབ་ལ། ཁོང་ནི་ཕ་མ་ལ་ཤིན་ཏུ་ནས་བྱམས་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་རྒྱུ་མཚན་ལ་གཞི་བྱས།     སྤྱི་ལོ་2007ལོར། དྲིན་ཆེན་ཕ་མར་དྲིན་འཇལ་གྱི་དུས་ཆེན་གྱི་སྲོལ་ཕྱེས་ནས་ལྷ་བབས་དུས་ཆེན་ལ་གཏན་འཁེལ་གྱི་ཆོག་མཆན་ཐོབ།     སྤྱི་ལོ་2009ལོར། ཀྲུང་ཧྭ་ཨན་རན་ཚན་རྩལ་ཀུང་ཟིས་སྙིང་རྗེའི་བདག་པོ་ཞེས་པའི་མཚན་སྙན་གྱི་གཟི་བརྗིད་བྱ་དགའ་གནང་བ་དང་། བོད་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་སྟངས་དང་འཚོ་བ་རོལ་སྟངས་བཅོས་བསྒྱུར་སྐོར་གྱི་བསམ་ཚུལ་ཞེས་པའི་དཔྱད་རྩོམ་ལ་གཞུང་བརྒྱའི་བགྲོ་གླེང་རྟགས་མའི་དཔལ་འབྱོར་རྩོམ་རིག་གི་བྱ་དགའ་ཐོབ།     སྤྱི་་ལོ2010ལོར། ‹ལས་དབང་གི་གངས་རི་ལགས། ང་ལ་གསུངས་རོགས›ཞེས་པའི་སྙན་དེབ་པར་དུ་སྐྲུན། ལོ་དེར་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་རྒྱུགས་འགྲན་ལ་ཞུགས་ནས་སྨན་པ་འབུམ་རམས་པའི་ལག་ཁྱེར་ཐོབ་ཐང་བླངས།  སྤྱི་ལོ་2012ལོར། སི་ཁྲོན་གསེར་རྟ་མཁན་སློབ་དགོན་ཁྲི་ཆེན་དར་རྒྱས་གླིང་གི་ཨ་སྐྱབས་རྒྱལ་སྲས་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་བ་ནམ་མཁའ་ཀློང་ཡངས་རིན་པོ་ཆེའི་གསེར་ཁྲིར་མངའ་གསོལ་གྱིས་བསྟན་འགྲོའི་མགོན་དུ་བཞུགས།

ཁོང་ཚང་སློབ་གྲྭ་ཆེ་འབྲིང་སོགས་འགྲིམས་ཤིང་། སྔ་རྗེས་སུ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་རིགས་དུ་མར་ཞུགས་པ་དང་། ནང་སྒོས་སུ་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཐད་ལ་ཐུགས་ཁུར་རྒྱ་ཆེར་གནང་སྟེ། སྤྱི་ལོ་2000ལོ་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་རིག་པའི་དཔེ་ཆ་ཐོག་མ‹སྐྱེ་ཁམས་རིག་པ་སྤྱི་བཤད་འཛམ་གླིང་སྐྱེ་དགུའི་སྤྱི་ནོར›འབྲི་མགོ་ཚུགས་ཤིང་། སྤྱི་ལོ་2004ལོར་ཡུན་ནན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་པར་དུ་བསྐྲུན་པ་དང་། ལོ་དེར་འཛམ་གླིང་རང་བྱུང་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པWWFཞེས་པའི་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པའི་བྱ་དགའ་ཐོབ། སྤྱི་ལོ་2005ལོར་ལེ་བར་ཁྲི་ཡི་རྒྱང་སྐྱོད་ཀྱིས་བོད་ཀྱི་གནས་རི་དང་བླ་མཚོ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱས་སྐབས། ལོ་དེ་ནས་མགོ་ཚུགས་ཏེ། ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་གཙོར་བགྱིས་པའི་བོད་ཡུལ་སྟོད་སྨད་ཀྱི་བླ་རི་དང་། བླ་མཚོ། བླ་ཤིང་བཅས་གཞིར་བཟུང་ནས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྐོར་གྱི་ཐང་ག་ཉི་ཤུ་ཐམ་པ་དང་། མཐུན་པ་སྤུན་བཞིའི་བྱུང་རིམ་གཞིར་བྱས་པའི་སྤྱི་ཚོགས་་་འཆམ་མཐུན་སྐོར་གྱི་ཐང་ག་ཉི་ཤུ་ཐམ་པ་བཅས་ཁོར་སྲུང་དང་འཆམ་མཐུན་གྱི་ཞལ་ཐང་ཆེན་མོ་བཞེངས་མགོ་ཚུགས་ཤིང། སྤྱི་ལོ་2007ལོར། ཁོར་སྲུང་དང་འཆམ་མཐུན་སྐོར་གྱི་ཐང་ག་བཞི་བཅུའི་འགྲེལ་བཤད་བོད་རྒྱ་དབྱིན་གསུམ་བཅས་ལེགས་པར་གྲུབ་ཅིང་དབུས་ལྷ་ལྡན་ནས་རབ་གནས་ཞུས།

སྤྱི་ལོ་2015ལོར། ཁོར་སྲུང་གླིང་ཞེས་པའི་དྲྭ་རྒྱའི་གླེང་སྟེགས་ཤིག་བཙུགས་ནས་བོད་ཡུལ་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་གྱི་ཁོར་སྲུང་མི་སྣ་དག་ལ་བོད་མིའི་འདུ་ཤེས་ལྟ་བའི་སྟེང་གི་ཕྱིའི་འཇིག་རྟེན་ཆགས་ཚུལ་དང་ནང་བཅུད་འགྲོ་བ་བྱུང་ཚུལ་བཅས་གཞིར་བགྱིས་ནས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྐོར་གྱི་སློབ་ཁྲིད་མཛད་ནས་སློབ་མ་མང་པོ་བསྐྱངས།

དབྱར་སྒའི་ཁོར་ཡུག་སྐྱོབ་བགྲོ་གླེང་།

སྤྱི་ལོ་2016ལོ་ནས་ད་ལྟའི་བར་ལོ་རེ་བཞིན་བོད་ཁུལ་གྱི་ས་ཆ་སོ་སོ་ནས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྐོར་གྱི་ཚོགས་འདུ་བསྡུས་ནས་ཚོགས་ཐོག་དུའང་སྟོད་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་ནས་སྨད་མདོ་སྨད་བླ་བྲང་གི་བར་གྱི་ཁོར་སྲུང་མི་སྣ་མང་པོ་གདན་དྲངས་ཤིང་། ལོ་རེའི་ཁོར་སྲུང་བྱ་བའི་སྤྱི་བསྡོམས་དང་ལོ་རྗེས་མའི་འཆར་གཞི་བཅས་གཏན་ཁེལ་མཛད་ཀྱིན་ཡོད་པར་མ་ཟད། ཚོགས་མི་དེ་དག་གིས་ཀྱང་ས་ཁུལ་སོ་སོ་ནས་ཚོགས་པ་བསྡུས་ཏེ། ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཤེས་བྱ་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་། ལས་ཀ་ལག་བསྟར་བགྱི་བཞིན་པ་གདའ།

མདོར་ན། ཨ་སྐྱབས་རྒྱལ་སྲས་ཚང་གིས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྐོར་གྱི་བསྟན་བཅོས་མཛད་ཡོད་པ་དང་། ཁོར་སྲུང་ཤེས་བྱ་དྲིལ་བསྒྲགས་སོགས་བརྒྱུད་ཁོར་སྲུང་མི་སྣ་མང་པོ་གསོ་སྐྱོང་གནང་ཡོད་པ་བཅས་སྒང་པ་བོད་ཀྱི་སྣོད་བཅུད་ཁོར་ཡུག་ལ་རྣམ་ཀུན་སེམས་ཀྱིས་བརླན་ནས་ཁོར་སྲུང་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱ་བ་རླབས་ཆེན་རབ་དང་རིམ་པ་མང་པོ་བསྒྲུབ་པ་དང་མཉམ་ཞུགས་ཀྱང་བྱས་མྱོང་ཡོད་པ་རེད།

སྤྱི་ལོ་2017ལོའི་ཟླ་8པའི་ཚེས་16ནས་ཚེས་18ཉིན་བར། ཀན་ལྷོ་ཁུལ་ཞིང་འབྲོག་རིག་གནས་ཡར་སྐུལ་ཚོགས་པ་དང་། ཀན་ལྷོ་ཁུལ་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་མཐུན་ཚོགས་གཉིས་ཀྱིས་དབྱར་སྒའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་འདུ་དེ་ཀན་ལྷོ་ཁུལ་ཀླུ་ཆུའི་མཚོ་ཉིན་ནས་འཚོགས་ཤིང་། ཚོགས་སྟེང་དུ་འཆད་ཁྲིད་དགེ་རྒན་ཨ་སྐྱབས་རྒྱལ་སྲས་ནམ་མཁའ་ཀློང་ཡངས་ཚང་དང་། གཉན་པོ་གཡུ་རྩེའི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་འཇུ་བཀྲ་ཤིས་བཟང་པོ་དང་། མཚོ་སྔོན་པོ་གསེར་ཉ་སྲུང་སྐྱོབ་པ་རྒན་རྣམ་རྒྱལ་སོགས་གདན་འདྲེན་ཞུས་པ་དང་། ཀན་ལྷོ་ཁུལ་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་འགོ་ཁྲིད་རྣམ་པའང་ཞུགས་ཡོད།  ཀན་ལྷོ་ཁུལ་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཅུའུ་ཡི་ཞུ་ཚིག་བསྐུར་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་དུང་ཀན་ལྷོ་ས་ཁུལ་གྱི་དམངས་ཁྲོད་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་པ་བཅུ་ཕྲག་ལྷག་དང་ཚོགས་མི་བརྒྱ་ཕྲག་ལྷག་ཡོང་ཡོད། ཀན་ལྷོ་ཁོར་སྲུང་ཅུའུ་ཡི་འགོ་ཁྲིད་མི་སྣས་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་འདུ་ལ་མདོ་འཛིན་བྱས། 

འཆད་ཁྲིད་གདན་འདྲེན་དགེ་རྒན་ཨ་སྐྱབས་རྒྱལ་སྲས་ཚང་གིས་གསུང་རྒྱུར། ཐོག་མར་ཁོར་སྲུང་བ་དག་གིས་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེ་ཡིས་སྒོ་ནས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་པ། ཉེ་རིང་ཆགས་སྡང་མེད་པའི་སྒོ་ནས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་པ། ཕྱི་ནང་གི་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་ལ་བསྟུན་ནས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་པ། སེམས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གཙོ་བོར་བཟུང་ནས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱས་ན་ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་གད་སྙིགས་ཇེ་ཉུང་དུ་འགྲོ་བ། ནང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ལས་མི་གཙོ་བོ་བྱས་ནས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ་བཅས་ཀྱི་འཆད་ཁྲིད་གནང་། 

ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གིས་ནུས་ཤུགས་ཡོད་དགུས་རི་བོ་སྔོ་ཞིང་ཆུ་བོ་དྭངས་པ་ནི་གསེར་རི་དངུལ་རི་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་བརྟན་པོ་མི་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་ཆགས་པར་བྱེད་པ་དང་། ཚེ་སྲོག་ལ་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པ་ཇི་བཞིན་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པ་དང་། ཧུར་ཐག་སྒོས་མཛེས་སྡུག་གི་ཀྲུང་གོ་གསར་པ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པ་དེས་མཐོ་སྒང་གི་རྒྱུན་མཐུད་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་དང་། ཀྲུང་གོ་དང་གོ་ལ་ཧྲིལ་བོའི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་ཡར་སྐུལ་བྱེད་པར་ཤན་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད། དེ་བས་ཀྲུང་གོ་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་གཙོ་འཛིན་རྣམས་དང་ས་གནས་ཀྱི་ཏང་སྲིད་འགོ་ཁྲིད་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུ་ནི་བྱ་བ་ཀུན་གྱི་ཨང་དང་པོར་འཇོག་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་བཞིན་པའི་དུས་སྐབས་དང་བསྟུན་ནས། ཁོང་གིས་བཙུགས་པའི་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་གླིང་གིས་ཀྱང་སྤྱི་ལོ་2018ལོའི་ཟླ་8པའི་ཚེས་24ཉིན་ནས་ཚེས་26ཉིན་བར་མདོ་སྨད་གཅན་ཚ་མདའ་མོ་གཡང་རྫོང་དང་ཡུལ་རེབ་གོང་རིག་འབྱུང་གྲོང་གཉིས་ནས༼ང་ཚོས་ལྗང་མདོག་གི་ཁྱིམ་གཞི་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད།༽ཅེས་པ་བརྗོད་བྱ་ཡིན་པའི་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བགྲོ་གླེང་སྐབས་གཉིས་པ་ཚོགས་པའི་སྟེང་དུའང་ཚོགས་ཞུགས་མི་སྣ་ཡོངས་ཀྱིས་འཆད་ཁྲིད་དགེ་རྒན་ཨ་སྐྱབས་རྒྱལ་སྲས་ཚང་གི་མདུན་ནས་སླད་མར་བསང་ནང་དུ་གོས་སྣ་སོགས་མི་འཕེན་པ་དང་། ལོ་སར་དང་བསང་ཕུད་སྐབས་ཤོག་སྦག་མི་རྒྱག་པ། སྐོམ་ཆུ་འཐུང་ཚར་རྗེས་སྣོད་སྟོང་གང་སར་མི་གཡུགས་པ། ལོ་སར་གྱི་སྐབས་སུ་སྐོམ་ཆུ་ཉུང་ཙམ་ཉོ་རྒྱུ་བཅས་ལ་མནའ་བཅད་པ་དང་། མདའ་ཤིང་རློན་པ་གང་བྱུང་དུ་བཅད་དེ་མདའ་མི་གཏོད་པ་དང་། རང་རང་གི་ཆུང་མར་ནམ་རྒྱུན་བརྙས་བཅོས་དང་ཐུབ་ཚོད་མི་བྱེད་པའི་རེ་བ་བཏོན།

མདོར་ན། ཨ་སྐྱབས་རྒྱལ་སྲས་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་བ་ཚང་གིས་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་སྣོད་བཅུད་གཉིས་ཀྱི་ཆེད་དུ་འཆད་ཁྲིད་གནང་བ། ཕྱག་དཔེ་མཛད་པ། ཚོགས་པ་འཛུགས་པ་ལ་སོགས་པའི་མཛད་འཕྲིན་སྐྱོང་བཞིན་སྐུ་ཚེ་གཞན་དོན་དུ་སྟིམ་བཞིན་པ་ཡིན་ནོ།།  །།

མཚོ་སྔོན་པོའི་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་སྲུང་སྐྱོབ་མཁན་སྐུ་ཞབས་རྣམ་རྒྱལ་ལགས་མཚམས་སྦྱོར་མདོར་བསྡུས།

by སྐྱེ་ཁམས་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པ། | Nov 2, 2021 | ༢༠༢༡ ལོའི་ཁོར་ཡུག་རྩོམ་རིག་འགྲན་སྡུར།

མཚོ་སྔོན་པོའི་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་སྲུང་སྐྱོབ་མཁན་སྐུ་ཞབས་རྣམ་རྒྱལ་ལགས་མཚམས་མདོར་བསྡུས།

རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་སྲུང་སྐྱོབ་པ་རྣམ་རྒྱལ། པར་པ་མཚོ་སྔོན་བོད་སྐད་དྲ་ལམ་རྒྱང་སྒྲོག་བརྙན་འཕྲིན།

རྩོམ་པ་པོ་ཨ་སྐྱབས་རྒྱལ་སྲས།

“ང་རང་ནི་འབྲོག་པ་ཕལ་བ་ཞིག་ཡིན། ཆུང་དུས་ནས་ཕྱུགས་རྫི་བྱས། དལ་གྱིས་རང་སྦྱོང་བྱས་ནས་ཕྱུགས་ནད་སྨན་པའི་བྱ་བ་ལས། རང་ཉིད་ལོ༣༠ ཡས་མས་སུ་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་ལ་ཞུགས་པ་ཡིན། དང་ཐོག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་སྐབས་ཉམས་མྱོང་མེད་ལ་དུས་རྒྱུན་དྲག་པོ་དང་རྩུབ་པོའི་ལམ་ནས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱས་པ་རེད། རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཆེད་དུ་ཁ་ཁྲག་སྣ་ཁྲག་གདའ་བ་ནི་རྒྱུན་ལྡན་ཡིན། དེ་ནས་དལ་གྱིས་ཉམས་མྱོང་ཐོབ། ཁྲིམས་འགལ་རྔོན་པ་དེ་དག་ལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ལམ་ནས་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས་པ་ཤེས། སྐབས་དེར་རང་གིས་ཁྲིམས་ཀྱི་སྐོར་སྦྱང་དགོས་བསམ་ནས། ཀྲུང་གོའི་རྩ་ཁྲིམས་བློར་འཛིན་རྒྱུ་འགོ་བརྩམས། དེ་ནས་ཞི་འཇམ་གྱི་ལམ་ནས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་ཀ་ལས། དེའི་རྗེས་སུ་དགོ་དམར་བདག་སྐྱོང་གི་བྱ་བ་ལས། དགོ་དམར་སྲུང་པའི་སྲོལ་དེ་ས་གནས་སུ་གནའ་སྔ་མོ་ནས་ཡོད་པ་རེད། སྡེ་བའི་ལོ་ན་མཐོ་བ་མང་པོས་དགོ་དམར་སྲུང་མྱོང་། ༡༩༩༦ ལོ་ནས༡༩༩༧ལོའི་བར་དུ་འབྲོག་པ་རྣམས་ལ་རྩྭ་ས་བགོས། དེ་ནས་ཆུ་མགོ་དང་རྩྭ་ཐང་གི་གད་སྙིགས་འཐུས། གད་སྙིགས་འཐུ་པ་ནི་ང་རང་ལོ༣༥ ལོན་པ་ནས་མགོ་བརྩམས། སྐབས་དེར་ང་ལ་ལྐོག་ཏུ་འཕྱ་སྨོད་བྱེད་མཁན་ནི་མང་པོ་ཡོད། ཚང་མས་རྣམ་རྒྱལ་འདི་མི་སྨྱོན་པ་ཞིག་རེད། ཁོམ་སོང་ནས་ལས་རྒྱུ་མེད་ལ་གད་སྙིགས་འཐུ་གིན་ཡོད་ནི་རེད། ཟེར་བ་མང་པོ་ཡོད།” “ང་ལ་མཚོན་ན་རང་གི་ཕ་ཁྱིམ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ་ནི་འགན་ཁུར་མིན། དེ་ནི་ངའི་ཤ་དང་ཁྲག་ཏུ་ཞུགས་ཡོད་པའི་མི་ཚེའི་འོས་འགན་རེད། རྩྭ་ཐང་ཧྲིལ་བོར་གད་སྙིགས་ཀྱིས་ཁེངས་ཚར། ཆུ་མགོ་མང་པོ་ཡང་སྐམ་ཚར། གད་སྙིགས་དེ་འདྲ་མང་པོ་གང་ནས་ཡོང་ཟེར་ན། ༡༩༨༠ ཐམ་པ་ལོ་ནས་ཆུ་མིག་བརྒྱ་རྩའི་གནས་སྒོ་ཞེས་པ་བཙུགས་རྗེས། འགྲུལ་པ་མང་པོ་ཡོང་། དུས་མཉམ་དུ་གད་སྙིགས་མང་པོ་ཡང་ཐོན་བྱུང་”ཟེར།

བཤད་ཚུལ་ལྟར་ན། སྔོན་ཆད་ས་འདི་ནི་མཚོ་སྐོར་ས་ཁུལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རིམ་པ་དང་བོའི་སྲུང་སྐྱོབ་ཐོབ་པའི་སྲོག་ཆགས་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་གི་གནས་མལ་གཙོ་བོ་ཡིན་ལ། རླབས་ཆུ་སྔོན་མོའི་བར་གསེང་དང་། ལྗང་མདོག་གི་གཟན་རྩྭའི་གསེབ་ན་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་ཁྱུ་དང་ཁྱུ་བྱས་ནས་འཚོ་སྡོད་བྱེད་ལ། འདི་ནི་ཁོ་ཚོའི་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཁྱིམ་གཞི་དྲོན་མོའང་ཡིན། ཡིན་ནའང་། མིའི་རིགས་ཀྱིས་དཀྲོག་འདེད་དང་སྐྱེ་ཁམས་ཉིན་རེ་བཞིན་ཇེ་བཙོག་ཏུ་གྱུར་བས། ཁོ་ཚོའི་ཁྱིམ་གཞི་ལ་གཏོར་བརླག་ཚབས་ཆེན་ཐེབས་ཤིང་། འུ་ཐུག་ཐབས་ཟད་ངང་མཚོ་ཁ་དང་ཁ་བྲལ་སོང་ལ། དེ་ནས་བཟུང་ཡིད་དུ་འོངས་པའི་གཟུགས་བརྙན་དེ་དག་སླར་ཡང་མི་རྣམས་ཀྱི་མིག་མདུན་དུ་མངོན་མ་བྱུང་མོད། དགའ་འོས་པ་ལ་བོད་རིགས་འབྲོག་པ་དཀྱུས་མ་རྣམ་རྒྱལ་ནས་གད་སྙིགས་འཐུ་བ་སོགས་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེས་སྐྱེ་ཁམས་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་བདག་གཉེར་བྱས་པས། ད་ལོར་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་དང་དགོ་དམར་རེ་གཉིས་ཡང་བསྐྱར་ཕྱིར་སླེབས་བྱུང་ལ། ཁོ་ཚོས་ཡང་བསྐྱར་འཆམ་མཐུན་མཉམ་གནས་ངང་བུ་རབས་ཚ་རྒྱུད་སྤེལ་ཏེ། ལོ་ཟླ་རིང་མོ་སྐྱེལ་ཐུབ་པ་བྱུང་བས། སེམས་ཅན་དེ་དག་འབྲོག་མི་རྣམ་རྒྱལ་ལ་བརྩེ་མདངས་ཟབ་མོ་ཆགས་ཡོད།

ཁོང་གིས་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་ཆ་གཅིག་ལ་ཁྱིམ་གཞི་གསར་བ་བཙུགས། མཚོ་ཆུང་ནོར་བུ་ནི་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་གི་ཁྱིམ་གཞི་ཡིན་པར་མ་ཟད། འབྲོག་མི་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་ཕ་སའང་ཡིན། མཚོ་ཆུང་ནོར་བུ་ནས་སྐྱེས་པའི་འབྲོག་མི་རྣམ་རྒྱལ་ལ་མཚོན་ན། ཕ་ས་མ་མོའི་བྲང་དང་འདྲ་བ་དེ་ལ་དངོས་ནས་རང་གིས་བློས་མི་ཆོད་པའི་བརྩེ་དུང་དང་ཞེན་ཆགས་ཟབ་མོ་ཡོད་དེ། བླ་མཚོར་མཆོད་པའི་གནས་དེ་ནས་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་དང་འགྲོགས་པའི་སྣང་བརྙན་གསོན་པོ་ཡོད་པ་དང་། དྲན་ཚུལ་ལ་ཆུང་དུས་སུ་མཚོ་ཆུང་ནོར་བུའི་ཁ་ན་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་ཧ་ཅང་མང་ཞིང་། དབྱར་དུས་ཀྱི་མཚམས་སྤྲིན་དམར་པོའི་ཁྲོད་ན་རྣམ་རྒྱལ་ཀྱིས་རྒྱུན་ཏུ་ཁོ་ཚོ་དང་མཉམ་གནས་འབྲེལ་འདྲིས་བྱེད་པའི་ཁྲོད་ནས་ཉི་མ་སྐྱེལ་བར་མ་ཟད། ཁོ་ཚོས་ཁ་ཟས་འཐུ་བ་དང་། རྩེད་འཇོར་རོལ་བ། གཤོག་འགྱུར་ངོམས་པ་སོགས་ལ་གཡེངས་ཏེ་ཁོང་གི་བྱིས་དུས་ལ་འཆར་སྣང་དང་བདེ་སྐྱིད་ཚད་མེད་སྦྱིན་ཡོད།

གསེར་ཉ་སྲུང་སྐྱོབ་ཆེད་དུ་དར་ཐོག་གི་གད་སྙིགས་འཐུ་བཞིན་པའི་རྣམ་རྒྱལ། པར་པ་མ་ཤེས།

རྒན་རབས་པས་བཤད་ན། གནའ་སྔ་མོར་སློབ་དཔོན་པདྨས་ཕྲག་ཟུང་ལ་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་ཆ་གཅིག་ཐེགས་ཏེ་མཚོ་སྔོན་པོའི་འགྲམ་རྒྱུད་ནས་ཆོས་གསུངས་ལ། ཁོང་གིས་སྐབས་དེའི་མཚོ་སྔོན་པོའི་ཤར་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ཐན་པ་ཆེ་ཞིང་ས་རྒོད་ཡིན་པར་གཟིགས་ཏེ། ཕྱག་གི་ཕྲང་རྡོག་༡༠༨ པོ་ས་དེར་གཏོར་ཅིང་ཕྲེང་རྡོག་ས་ལ་བབས་པའི་ཤུལ་དེ་དེང་སྐབས་ཀྱི་ཆུ་མིག་༡༠༨ དུ་གྱུར་ལ། ཆུ་མིག་རིམ་གྱིས་བཞུར་ཏེ་རྫིང་བུ་ཞིག་འཁྱིལ་བ་དང་། དེ་ནི་ད་ལྟའི་མཚོ་ཆུང་ནོར་བུ་རེད། སློབ་དཔོན་གྱིས་རྗེས་སུ་བཟུང་བའི་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་དེ་གཉིས་ཀྱིས་མཚོ་སྟེང་ནས་དགྲ་འདུལ་གཉེན་སྐྱོང་གི་ལས་མང་བོ་སྒྲུབ་སྟེ་འགྲོ་བ་ཡོངས་ལ་མགོན་སྐྱབས་མཛད་པས། ས་དེའི་སྲུང་མ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཅིང་། ངག་རྒྱུན་འདི་ལྟ་བུ་ཡོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ས་དེའི་འབྲོག་དམངས་ཀྱིས་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་ལ་བརྩི་བཀུར་ཆེན་པོ་བྱེད་ལ། ཁོ་ཚོའི་མིག་ལམ་དུ་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་ནི་ཁོ་ཚོའི་སེམས་སྟེང་གི་མགོན་སྐྱབས་དང་ཡིད་ཀྱི་བདེན་པ་བདར་ས་རེད།

དུས་རབས་སྔོན་མའི་ལོ་རབས་བདུན་ཅུ་བ་ནས། མཚོ་སྔོན་པོའི་མཐའ་སྐོར་ཏུ་ཆུ་རྐ་བརྐོ་བ་དང་ཐོན་ལས་གསར་འབྱེད་ཀྱི་བྱ་འགུལ་ཇེ་མང་དུ་སོང་ཞིང་། མི་ཕྱུགས་ཀྱི་གྲངས་ཀ་མུ་མཐུད་དུ་ཇེ་མང་དུ་གྱུར་ལ། མཁའ་དབུགས་ཇེ་བཙོག་དང་། རྩྭ་ཐང་བྱེ་ཟེགས་སུ་གྱུར་བས། མ་གཞི་རྩྭ་རུས་བཟང་བའི་རྩྭ་ཐང་དེ་རིམ་བཞིན་བྱེ་ཐང་གིས་ཁྱུར་མིད་བྱས་ཤིང་། ས་རྒོད་ཐང་རྒོད་དུ་གྱུར་ལ། ལྷག་པར་ཏུ་མཚོ་སྔོན་པོའི་ཤར་བྱང་ནས་ཁོད་ཡངས་པའི་གཞུང་ལམ་གསར་བཟོ་བྱས་པ་དེས། མཚོ་ལྷོ་དང་མཚོ་བྱང་བར་གྱི་འབྲེལ་འདྲིས་དང་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་མོད། ས་དེའི་ལྷིང་འཇགས་དང་རང་དབང་ལ་གཏོར་སྐྱོན་ཐེབས་ཡོད་དེ། མི་མང་བོས་གང་འདོད་དུ་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་གི་སྒོ་ང་ལེན་པ་དང་ཉ་འཛིན་པ་སོགས་བྱས་པས། ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་གིས་འཚོ་བར་དཀའ་ངལ་དང་ཚེ་སྲོག་ཉེན་ཁ་ལ་ཕྲད་པའི་ཚོར་རྟོགས་བྱུང་སྟེ། ཞེ་འཁྲང་བཞིན་དུ་མཚོ་ཆུང་ནོར་བུ་དང་ཁ་བྲལ་འགོ་བརྩམས་ལ། རིམ་གྱིས་ཇེ་ཉུང་ནས་ཇེ་ཉུང་དུ་གྱུར་ཏེ། ད་ལྟ་གཉིས་མ་གཏོགས་ཤུལ་ན་ལུས་མེད།

བལྟས་བལྟས་ལ་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་ཇེ་ཉུང་དུ་སོང་བས། འབྲོག་མི་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་སེམས་པ་འཁྲང་ཞིང་། རང་ནུས་ཡོད་དགུ་བཏོན་ནས་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་གཙོ་བྱས་པའི་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་ཡོངས་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ཕ་ས་ཕ་ཡུལ་ལ་བདག་སྐྱོང་བྱེད་པའི་དམ་བཅའ་སྙིང་ལ་བཀོད་དེ། ཡང་དང་ཡང་དུ་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་གི་ཆེ་བ་བརྗོད་ཅིང་འཛིན་མི་རུང་བའི་ཁ་ཏ་སློབ་གསོ་དང་། འུ་ཚུགས་ཅན་ལ་ཁ་རྡུང་ཡང་བཏང་མོད། སུ་ཞིག་གིས་བྱིས་པ་ཞིག་གི་ཁ་ལ་ཉན་ནམ། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་ཅི་ཡང་མེད་པའི་ཀླ་ཀློ་འུ་ཚུགས་ཅན་དེ་ཚོ་སྔར་བཞིན་འཚང་འོང་བར་མ་ཟད། ཁོང་ལ་གཅར་རྡུང་ཡང་ཐེབས་མྱོང་། ཁོང་གི་བྱ་བ་ལ་འགོག་ཤུགས་དང་དཀའ་ངལ་ཅི་ལྟར་ཆེ་ཡང་ཆོད་སེམས་ལ་འགྱུར་བ་གཏན་ནས་བྱུང་མ་མྱོང་སྟེ། ༡༩༩༤ ལོ་ནས་བཟུང་། གཉོམ་ལག་རྒྱས་ཤིང་བློ་སྤོབས་འཛོམས་པའི་གསར་རྒོད་རྣམ་རྒྱལ་ཁོང་དངོས་སུ་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་པ་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ལ། སྡེ་བའི་ན་གཞོན་སྐོར་ཞིག་བསྡུ་རུབ་བྱས་ཏེ། ཕྱུགས་འཚོ་ཞོར་ཏུ་རྟ་ལ་བཅིབས་ནས་ས་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་མུ་མཐའ་བྲལ་བའི་རྩྭ་ཐང་དང་། གཡའ་རི་དང་བྲག་རི། ལང་ལོང་གི་བྱེ་ཐང་ཆེན་མོ་སོགས་སུ་སྐོར་ཞིབ་བྱས་ལ། གནད་དོན་ལ་ཕྲད་ཚེ་བཀག་འགོག་དང་གོ་སྐོན་བློ་འགུགས་བྱས་པས། མི་རྣམས་ཀྱི་སེམས་སུའང་ཁོང་ལྟ་བུའི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་དཔུང་སྡེ་ཞིག་ཡོད་པ་ཚོར་རྟོགས་བྱུང་སྟེ། རི་དྭགས་རྔོན་འདོད་ཀྱི་ལས་དེ་མཚམས་བཞག་པ་རེད།

རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་བྱ་ལ་ཐུག་བཞིན་པ། པར་པ་མ་ཤེས།

༡༩༩༦ ལོའི་ཟླ༥ བའི་ཉིན་ཞིག་ལ། ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་ཆ་གཅིག་གར་ཡོང་མེད་པར་མཚོ་ཆུང་ནོར་བུར་བབས་བྱུང་ལ། ཡུན་རིང་ལ་རེ་སྒུག་བྱས་པའི་སྣང་བརྙན་དེ་སླར་ཡང་འབྲོག་མི་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་མིག་ལམ་དུ་ཐོན་པས། ཁོང་སེམས་འགུལ་ཐེབས་ཤིང་དབུགས་རྒྱུན་བཅད་དེ་ཡུན་རིང་ལ་རྒྱང་བལྟ་བྱས་ལ། མགྲོན་པོ་རྩ་ཆེན་དེ་དཀྲོག་པར་འཇིགས་ཏེ་ཉིན་མང་བོར་ཉེ་སར་གཅར་མ་ཐུབ། རེད་དེ་འབྲོག་མི་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་དབང་གིས་ཁོར་ཡུག་གི་བདེ་འཇགས་ཅུང་ཟད་ཐོབ་པ་འདྲ་སྟེ། ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་ཆ་དེ་ལྷོད་ལ་བབས་ཤིང་ཞེད་སྣང་མེད་པའི་སྒོ་ནས་གང་འདོད་དུ་ཁ་ཟས་འཐུ་བ་དང་། རྩེད་འཇོར་གཡེང་བ། གཤོག་འགྱུར་ངོམས་པ་སོགས་བྱས། རྣམ་རྒྱལ་གྱི་ཁྱིམ་ནི་མཚོ་ཆུང་ནོར་བུའི་ཆུ་མིག་༡༠༨ པོ་འཕྱུར་བའི་ས་དེར་ཆགས་ཤིང་། ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་གི་ཚང་ནི་ཁོང་ཚང་གི་རྩ་རྭའི་ནང་ཡིན། ཁོས་རྩ་རྭའི་ནང་དུ་མི་གཅིག་ཀྱང་འོང་དུ་མི་འཇུག་པར་མ་ཟད། སྒོ་ཟོག་ཀྱང་ཅི་ནུས་ཀྱིས་འགྲོ་རུ་མི་འཇུག་ལ། རང་ཁྱིམ་གྱི་ཤ་ཟས་དུམ་བུར་གཏུབ་ནས་མཚོ་ཁར་གཏོར་ཅིང་ཉིན་འགའ་རེའི་བར་ནས་ཁོང་དང་ཁོང་གི་བྱིས་པ་གསུམ་པོ་རེས་སྐོར་ནས་ཁ་ཟས་སྐྱེལ་བའི་ལས་དེ་མཚམས་ཆད་མ་མྱོང་། དེ་ལྟར་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་དང་ཁོ་ཚོ་ཕན་ཚུན་འདྲིས་ཤིང་ཆ་རྒྱུས་ཡོད་པར་གྱུར་ཏེ། ཉེ་སར་བཅར་ནས་འབྲེལ་གཏུགས་དང་ཁ་ཟས་སྟེར་ཐུབ་པར་གྱུར་ལ། ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་གིས་ཀྱང་དགའ་ཀྲོག་ཀྲོག་གིས་ཁ་ཟས་འཐུ་ཞིང་སྐད་རྒྱག་པར་མ་ཟད། མགོ་བོ་གུག་གུག་ངང་སྐྱིད་པའི་གར་ལ་རྩེན། ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་ཆ་དེ་ལོ་རེའི་ཟླ་༣ པའི་སྔོན་ལ་འཕུར་འོངས་ཤིང་ཟླ་༡༠ པའི་ནང་ཞེ་འཁྲང་བཞིན་དུ་ཕྱིར་འཕུར་འགྲོ་ལ། བསྟུད་མར་ལོ་འགའི་ནང་ཕྲུ་གུ་བཅུ་ཁ་ཞིག་ཏུ་འཕེལ་བར་མ་ཟད། ས་དེར་གཏན་ཆགས་ངང་འཚོ་སྡོད་བྱས་པ་རེད། ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་ཆ་དེ་ས་དེར་ཞེན་ཆགས་དོན་ནི་རྣམ་རྒྱལ་ཁྱིམ་མི་གང་བོས་ལོ་མང་རིང་ཁོ་ཚོར་སེམས་གཏིང་གི་ཁྲག་དང་སེན་མགོའི་རྣག་གང་མང་ཕུད་པས་ཡིན་ལ། གཉེན་ཉེ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཁུར་དང་གཅེས་སྐྱོང་བྱས་བས་ཀྱང་ཡིན།

རི་དྭགས་རྨས་མར་རྨ་ལས་བྱས་ཏེ་བྱིས་པར་རི་དྭགས་སྲུང་སྐྱོབ་སློབ་བཞིན་པའི་རྣམ་རྒྱལ། པར་པ་མ་ཤེས།

ཁོང་གིས་དགོ་དམར་རྭ་མགོ་མ་༦ ཆེ་རུ་བསྐྱངས། རྒྱུས་ལོན་པ་ལྟར་ན། དགོ་དམར་ལ་ཀྲུང་ཧྭ་གཙོད་རྭ་མགོ་མ་ཡང་ཟེར། མིག་སྔར་མཚོ་སྔོན་པོའི་ཤར་རྒྱུད་དང་། བྱ་གླིང་། གཡོན་འབྲུ་བཅས་ས་ཁུལ་གསུམ་དུ་ཁྱབ་ཡོད་ལ། ༡༩༩༤ ལོ་ནས་༢༠༠༡ལོའི་བར་གྱི་སྡོམ་རྩིས་ལྟར་ཚོད་དཔག་བྱས་ན། སྤྱིའི་གྲངས་ཀ་༢༠༠ གཡས་གཡོན་ལ་སླེབས་ཤིང་། དགོ་དམར་ཆེས་ཆེ་བ་དེ་མཚོ་སྔོན་པོའི་ཤར་རྒྱུད་དུ་གནས་ལ། ཕལ་ཆེར་༡༢༠ ལྷག་ཡོད།  ཁོ་ཚོ་ཉེན་ཁར་སྐྱེལ་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ནི་མིའི་བྱ་འགུལ་གྱིས་ཤན་ཤུགས་ཚབས་ཆེན་ཐེབས་ཡོད་དེ། མཚོ་སྔོན་པོའི་མཐའ་སྐོར་གྱི་སྡོད་ཁང་འཛུགས་སྐྲུན་དང་འདུ་ཚོགས་ཇེ་མང་དུ་སོང་བ་དང་། ཞིང་ས་རྒྱ་སྐྱེད་པ། སྒོ་ཟོག་ཚད་བརྒལ་གྱིས་འཚོ་བ་སོགས་གྱིས་དགོ་དམར་འཚོ་སྡོད་ཀྱི་མཁའ་དབྱིངས་ཇེ་ཆུང་དང་རྩྭ་ས་བཙན་བཟུང་བྱས་ནས། ཁོ་ཚོའི་ལྟོགས་སྐོམ་སེལ་ཐབས་ལ་གནོན་ཤུགས་སྤྲད་པར་མ་ཟད། མཚོ་སྔོན་པོའི་ཤར་ནུབ་ཀྱི་རིགས་རྒྱུད་ཁ་བྲལ་དུ་བཏང་བས། རིགས་རྒྱུད་ཇེ་ཆུང་ནས་ཇེ་ཆུང་དང་། ཐ་ན་རིགས་རྒྱུད་སྤེལ་མ་ཐུབ་པར་ཆད་ལ་ཉེ་ཤིང་། རང་རྒྱལ་ཁོ་ནར་ཡོད་པའི་འོ་འཐུང་སྲོག་ཆགས་ཁྲོད་གྲངས་ཀ་ཆེས་ཉུང་བའི་གྲས་ཡིན། ༡༩༩༩ ལོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཉེན་གནས་སྲོག་ཆགས་བསྒྲགས་ཡིག་ཁྲོད་དགོ་དམར་ནི་ཉེན་ཁ་ཚབས་ཆེན་ཐེབས་པའི་གྲས་ཡིན་ལ། མིག་སྔར་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོབ་མནའ་མཐུན་ཚོགས་པས་དགོ་དམར་དེ་འཛམ་གླིང་ཉེན་གནས་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་གྲས་སུ་བཞག་སྟེ། གོ་ལ་ཧྲིལ་བོའི་དགོ་དམར་སྲུང་སྐྱོབ་འཆར་གཞི་ཞེས་པའི་དཔེ་ཆའི་ནང་ཉེན་གནས་སྲོག་ཆགས་ཨང་དང་བོར་གྱུར་བ་རེད།

རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་བཤད་ན། དུས་རབས་སྔོན་མའི་ལོ་རབས་བདུན་ཅུ་བ་དང་བརྒྱད་ཅུ་བར། མི་མང་བོས་ལག་ཏུ་མེ་མདའ་ཐོགས་ནས་ས་འདིའི་དགོ་དམར་གང་འདོད་དུ་རྔོན་ལ། མི་འདི་དག་ནི་གོང་རིམ་པའི་མི་ཡིན་པས་ཐོན་ཐེངས་རེར་འབྲོག་པ་མང་ཚོགས་ལ་སྡུག་བསྔལ་དང་ཞེ་སྡང་ཅི་འདྲ་བསླངས་ཡང་། མཆུ་ཁ་བསྡམ་དགོས་པར་མ་ཟད། ཐབས་ཟད་པའི་སྒོ་ནས་གདུག་རྩུབ་པ་དག་གི་གནོད་འཚེ་ལ་གཡོལ་ཆེད། དགོ་དམར་དག་ལྐོག་ནས་མི་མེད་ལུང་སྟོང་དང་བྱེ་ཐང་ཆེན་མོར་སྐྱེལ་ལ། དགོ་དམར་ཀྱི་གནས་མལ་དེ་ལྟར་ཇེ་ཆུང་དང་། ཁྱུ་ཚོགས་ཁ་ཐོར་ཏུ་བཏང་ནས་རྩྭ་ཆུ་དང་རྒྱང་བཀྱེས་པས། ས་འདིའི་དགོ་གྲངས་ཐད་ཀར་མར་བབས་ནས་༣༠ལྷག་ལས་མེད།

འབྲོག་མི་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་དང་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱས་པ་དེར་མཚོ་སྔོན་པོའི་མཚོ་ཤར་ལུག་གསོ་རྭ་བའི་མགོ་ཁྲིད་ཀྱིས་ཁས་ལེན་ཐོབ་པ་དང་། ཟླ་རེའི་ཟླ་ཕོགས་སྒོར་༤༠༠རེ་བྱིན་མོད། འབྲོག་མི་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་སྒོར༤༠༠ བོ་ཕྱིར་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་བའི་ཁྲོད་བཀོལ་བ་རེད། ཁོང་ཉིན་གསུམ་བཞི་རེའི་བར་ནས་འཕྲུལ་རྟར་ཞོན་ནས་བལྟ་ཞིབ་ལ་འགྲོ་ཞིང་། ཟླ་རེའི་སྣུམ་རིན་གཅིག་པུ་ལའང་སྒོར ༤༠༠ དགོས་པར་མ་ཟད། ཁོང་རང་གི་གསོག་དངུལ་སྒོར་ཁྲི་བཅུ་ཁ་ཞིག་བཀོལ་ཏེ། བྱེ་ཟེགས་སྐམ་པོའི་ཁྲོད་དུ་སྡོང་བོ་བཙུགས་པ་རེད།

གསེར་ཉ་སྲུང་སྐྱོབ་ནི་༢༠༡༠ ལོ་ནས་དངོས་སུ་མགོ་ཚུགས་པ་ཡིན། དང་ཐོག་སྲུང་མཁན་རང་དང་ཉེ་མི་༢་ ནས ༡༠ མ་གཏོགས་མེད། དུས་རྒྱུན་མཚོ་དཔྱད་ལ་སོང་། ནག་ཚོགས་དང་སྲིད་གཞུང་མཉམ་འབྲེལ་ཀྱི་ཉ་བདའ་མཁན་མང་པོ་དང་ཐུག དེ་ནས་དལ་གྱིས་མདའ་བཞི། གསེར་ཆེན་། རྐང་ཚའི་ས་གནས་མང་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ། སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་མཁན་ཡང་མི་༡༠༠ ནས་༢༠༠ ལྷག་བྱུང་། དེའི་རྗེས་སུ་རྒྱའི་གསར་འགོད་པ་འགའ་དང་འབྲེལ་བ་བྱས། ནང་ལོགས་ཀྱི་རྒྱ་མི་དང་ལེན་པ་མང་པོ་བསྡུས་ནས་མཉམ་དུ་མཚོ་དཔྱད་དུ་སོང་། རྔོན་པ་དང་ནག་ཚོགས་སོགས་པར་དང་བརྙན་དུ་བླངས། ཐེངས་གང་མང་ཞིག་ལ་ནག་ཚོགས་ཀྱིས་འཇིགས་སྐུལ་ནས་ “ང་ཚོ་ཡང་བྲོས་མྱོང་། ཡིན་ཡང་དེ་ནས་གསར་འགོད་པ་ཚོས་གསེར་ཉ་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་བྱ་བ་དེ་ཁྱབ་བསྒྲགས་མཛད། གསར་འགོད་པ་མང་པོ་ད་དུང་དངོས་སུ་ཡོང་ནས་ང་ཚོ་དང་མཉམ་དུ་མཚོ་དཔྱད་དུ་སོང་། སྲིད་གཞུང་ལ་གནོན་ཤུགས་བྱིན། བརྙན་ཐུང༢༠ ཁ་ལྷག་བཟོས། པོད་འཕྲིན་[weibo] སོགས་སུ་ཁྱབ་བསྒྲགས་གང་མང་མང་མཛད། གསར་འགོད་པ་དང་དང་ལེན་པ་མང་པོ་རང་འགུལ་གྱིས་ཡོང་།

དང་ལེན་པ་ཡོང་ན་ང་ཚོར་ཕན་ཆེན་པོ་ཐོགས་ངེས། མང་པོ་སློབ་མ་རེད། བསམ་བློ་ཡག་པོ་ཡོད་ལ་བརྩོན་པ་ཡང་ཆེ།” ཟེར་ལ། དལ་གྱིས་མཚོ་སྔོན་པོའི་གསེར་ཉ་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་ཡང་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་ཐོབ།

ང་ཚོ་ཡིད་འགུལ་ཐེབས་པ་ནི། ཐོབ་དང་གྲགས་པ་ཅི་ཡང་མི་དགོས་པའི་འབྲོག་མི་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་གདོང་ན་ནམ་ཡང་ལྷོད་གཡང་དང་བག་ཕེབས། བཟོད་སེམས་དང་ཡིད་ཆེས་བཅས་ལས། དམངས་ཁྲོད་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་པ་ཞིག་གི་འཚུབ་ཆ་དང་སྡུག་མུས་ཡེ་ནས་མེད་པ་དེ་རེད། ། ཅེས་པའང་མཚོ་སྔོན་ནང་བསྟན་ལོ་དེབ་དང་མཚོ་སྔོན་པོའི་ལོ་རྒྱུས། མཚོ་སྔོན་པོའི་དྲྭ་བའི་སྟེང་གི་བཅར་འདྲི་དང་སྐུ་དངོས་ལ་མྱི་ཚེ་གང་བོར་མཉམ་ཞིབ་ཁ་བརྡ་བྱས་པའི་བརྒྱུད་རིམ་སོགས་ལས་སྦྱར་བའོ། །

སྨྲས་པ།

རྩྭ་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེ་གྱུར་ཅིག །
ཤིང་མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེ་གྱུར་ཅིག །
སྐྱེས་པ་ཉམས་པ་མེད་པར་ཡང་། །
གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བར་ཤོག །

སུ་ཌེན་གྱི་གཞོན་ནུ་མ།

by སྐྱེ་ཁམས་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པ། | Nov 2, 2021 | ༢༠༢༡ ལོའི་ཁོར་ཡུག་རྩོམ་རིག་འགྲན་སྡུར།

སུ་ཌེན་གྱི་གཞོན་ནུ་མ།

༢༠༩༡ ལོ་ཟླ་༣་པའི་ནང་སི་ཊོ་ཁི་ཧོམ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་གྷི་རི་ཊ་ཐན་སྦར་གྱིས་ལས་འགུལ་སྤེལ་སྐབས། པར་པ་ Anders Hellberg

རྩོམ་པ་པོ་ལྕམ་མདའ་ཐུབ་བསྟན་རིན་ཆེན།

༄༅། །[1]སུ་ཌེན་[Sweden]རྒྱལ་ཁབ་ནས་འཚར་ལོངས་བྱུང་བའི་གྷི་རི་ཊ་ཐན་སྦར་ནི། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ལོར་ཡབ་ས་ཝན་ཊི་ཐན་སྦར་དང་ཡུམ་མ་ལེན་ན་ཨིན་མན་གཉིས་ཀྱི་བུ་མོ་རུ་སྐྱེས་ཤིང་། ཁོ་མོ་ལོ་བདུན་བརྒྱད་ཙམ་ནས་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་ཐད་ལ་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་ཡོད་ཚུལ་ཁོ་མོ་རང་གིས་བཅར་འདྲི་ཞིག་གི་ནང་གསུངས་ཤིང་། མོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་དོ་སྣང་བྱེད་ཕྱོགས་རྒྱུན་བསྐྱངས་བྱས་པ་བརྒྱུད། ལོ་བཅོ་ལྔ་སྟེ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོའི་ཕྱི་ཟླ་༥ པའི་ནང་ཁོ་མོས་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་གི་སྐོར་ལ་རྩོམ་ཞིག་སྤེལ་བ་དེར་བྱ་དགའ་ཐོབ་ཚུལ་ས་གནས་གསར་ཤོག་ནང་བཀོད་ཅིང་།

     ཟླ་བ་གསུམ་ཙམ་གྱི་རྗེས་ཏེ་སྤྱི་ཟླ་༨ པའི་ཁོ་མོ་སློབ་གྲྭར་མ་ཕྱིན་པར་རང་ཉིད་གཅིག་པུས་སུ་ཌྲིན་གཞུང་གི་གྲོས་ཚོགས་ཁང་གི་མདུན་དུ་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཏེ། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོར་འཛམ་གླིང་གི་དབུ་ཁྲིད་ཚང་འཛོམས་ཐོག་[2]པེ་རེ་སིར་བཞག་པའི་ཁ་རླུང་འབག་བཙོག་གི་དཀའ་རྙོག་སྟངས་འཛིན་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཐད་གྲོས་ཆོད་བཞག་པ་དེ་ཉིད། སུ་ཌྲིན་གཞུང་གིས་ལག་བསྟར་ཚུལ་བཞིན་མ་བྱས་བར་དུ་ཁོ་མོས་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་མུ་མཐུད་ནས་སྤེལ་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་དམ་བཅའ་དང་བསྒྲགས་ངོ་རྒོལ་བྱས།  [3]སྦི་སྦི་གསར་ཁང་གིས་སྤེལ་བའི་ཁོ་མོའི་བརྙན་ཞིག་གི་ནང་། “ཝ་ཡེ། ངའི་མིང་ལ་གྷི་རི་ཊ་ཟེར་གྱིན་ཡོད། ང་ལོ་བཅོ་ལྔ་ཡིན་པ་དང་སུ་ཌྲིན་གཞུང་གི་གྲོས་ཚོགས་ཕྱི་ལོགས་ལ་གནམ་གཤིས་དང་འབྲེལ་བའི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་སྤེལ་བཞིན་པའི་སློབ་གྲྭ་བ་ཞིག་ཡིན” ཞེས་བཤད།

       ཁོ་མོས་མུ་མཐུད་འཛིན་གྲྭ་འགྲོ་རྒྱུ་གཡུགས་ནས་རེས་གཟའ་པ་སངས་གང་ཡིན་ལ་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་སྤེལ་བ་དང་། འཛམ་གླིང་གི་སློབ་ཕྲུག་གཞན་ལ་ཡང་མཉམ་ཞུགས་གནང་དགོས་པའི་རེ་སྐུལ་ཞུས། ཁོ་མོའི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་དེ་སྤྱི་ཚོགས་དྲྭ་ལམ་ཁག་ཏུ་ཁྱབ་གདལ་ཤུགས་ཆེར་ཕྱིན་ཅིང་། རེ་སྐུལ་ཞུས་པ་བཞིན་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མཁན་ཡང་རིམ་བཞིན་ཇེ་མང་དུ་སོང་ནས། འཛམ་གླིང་གི་ས་ཕྱོགས་གང་སར་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་དང་འབྲེལ་བའི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་སྤེལ་མཁན་མང་པོ་བྱུང་བ་དང་། [4]“hashtag # Friday For Future”ཞེས་པ་དེ་རིམ་བཞིན་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་བྱུང་།

         སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨  ཕྱི་ཟླ་༡༢ པའི་ནང་འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཨ་རི་དང་། དབྱིན་ཡུལ། ཨོ་སི་ཁྲུ་ལི་ཡ། སྦེལ་ཇམ། ཉི་ཧོང་བཅས་ནས་སློབ་ཕྲུག་ཁྲི་གཉིས་ཙམ་གྱིས་ཁོ་མོའི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་དེར་མཉམ་ཞུགས་བྱས། དེས་ཁོ་མོའི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་དེ་རིམ་བཞིན་འཛམ་གླིང་ལ་དར་ཁྱབ་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཕྱིན་པ་དང་། མི་ས་ཡ་མང་པོས་ཁོ་མོར་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་དགའ་མོས་བྱས། ཁོ་མོའི་མིང་ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་འོས་མཁན་གྱི་མིང་ཐོའི་ནང་འཁོད། གལ་ཏེ་ཁོ་མོར་[5]ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་ཐོབ་ན། འཛམ་གླིང་ནང་གི་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་ཐོབ་མཁན་ལོ་ན་ཆུང་ཤོས་དེ་ཆགས་རྒྱུ་རེད་ཅེས་སྦི་སྦི་སའི་གསར་ཁང་སོགས་ཀྱིས་སྤེལ།

          སྤྱི་ལོ་༢༠༡༩ སྤྱི་ཟླ་ ༤ བར་འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་བརྒྱ་དང་བཅུ་ཙམ་ནས་སློབ་གྲྭའི་སློབ་མ་གཙོས་མི་ས་ཡ་གཅིག་ལྷག་གིས་གཟའ་པ་སངས་ཉིན་གྱི་གནམ་གཤིས་དང་འབྲེལ་བའི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་སྤེལ་ཞིང་། ཁོ་ཚོའི་འབོད་སྒྲ་ནི། ཆབ་སྲིད་པ་དང་། ཚོང་བདག་གྲགས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་གོ་ལའི་ཚ་དྲོད་རྒྱས་བཞིན་པའི་ཛ་དྲག་གི་གནས་སྟངས་འདིར་འགན་ཁུར་དགོས་ཞེས་འབོད་སྒྲ་སྒྲོག་བཞིན་ཁྲོམ་གཞུང་ལ་བསྐྱོད། ལས་འགུལ་དེའི་སྐུལ་སློང་བྱེད་མཁན་གཙོ་བོ་ནི། གྷི་རིའི་ཊ་ཡིན། སྐབས་དེའི་ཁོ་མོའི་གཏམ་བཤད་དུ། “ངོ་མཚར་ལྡན་པའི་བྱ་བ་ཞིག་རྩོམ་པར། སུ་ཡང་ལོ་ན་ཆུང་དྲག་པའི་སྐྱོན་མེད།” ཅེས་བཤད།

སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ སྤྱི་ཟླ་༣ པའི་ནང་གྷི་རེ་ཊས་སྐུལ་སློང་བྱས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་མཐའ་མ་དེར། འཛམ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ནས་མི་ས་ཡ་གཅིག་དང་འབུམ་དྲུག་ཙམ་མཉམ་ཞུགས་ཀྱིས་ཁྲོམ་གཞུང་དུ་ངོ་རྒོལ་བྱས།

༢༠༢༡ལོར་གཞོན་སྐྱེས་ཁོར་ཡུག་ཚོགས་ཆེན་དུ་གཏན་བཤད་བྱེད་བཞིན་པའི་གྷི་རེ་ཊི།

།ཟླ་བ་དྲུག་ཙམ་གྱི་རྗེས་ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་ནིའུ་ཡོག་ཏུ་[6]འཛམ་གླིང་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་དང་འབྲེལ་བའི་ཚོགས་ཆེན་ཞིག་འཚོགས་ཤིང་། དེར་གྷི་རེ་ཊ་མཉམ་ཞུགས་གནང་། ཁོ་མོ་ཨ་རིར་བསྐྱོད་སྐབས་མཁའ་རླུང་འབག་བཙོག་གི་དཀའ་ངལ་ཆུང་དུ་གཏོང་ཆེད་གནམ་གྲུའི་ནང་མ་ཕྱིན་པར། གྲུ་བརྒྱུད་ནས་ཕྱིན་ཏེ་ཉིན་བཅོ་ལྔའི་རྗེས་ཨ་རིར་འབྱོར། སྤྱི་ལོ་༢༠༡༩ སྤྱི ་ཟླ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༢༣ ཉིན་ཚོགས་འདུ་དབུ་འཛུགས་གནང་ཞིང་། སྐབས་དེར་ཚོགས་འདུ་གཙོ་སྐྱོང་བས་ཁོ་མོ་ངོ་སྤྲོད་གནང་བར།  ”གྷི་རེ་ཊའི་རང་ཉིད་གཅིག་པུས་གནམ་གཤིས་དང་འབྲེལ་བའི་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་ངོ་རྒོལ་ལས་འགུལ་དེ་སྤེལ་ནས་ལོ་གཅིག་ཙམ་ལས་སོང་མེད། འོན་ཀྱང་། བར་ལམ་ཞིག་ནས་ཁོ་མོས་སྤར་བའི་མེ་ལྕེ་དེར་ཕྲུ་གུ་གཙོས་མི་ས་ཡ་མང་པོས་དགའ་མོས་བྱས་པ་དང་། ལས་འགུལ་དེ་ནི་གོ་ལ་འདིར་དགོས་མཁོ་ཧ་ཅང་ཆེ་བའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་དོན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཆགས་ཡོད། ཁྱེད་ཀྱིས་དེ་རིང་འཛམ་གླིང་གི་དབུ་ཁྲིད་རྣམ་པར་གསུང་རྒྱུ་ག་རེ་ཡོད” ་ཅེས་དྲིས་པར།

གྷི་རེ་ཊིས་གཏམ་བཤད་དབུ་བཙུགས་ཏེ། “ང་ཚོས་ཁྱེད་ཚོར་བལྟས་བསྡད་ཡོད། ཁྱེད་རང་ཚོའི་བྱེད་སྟངས་དེ་ཏག་ཏག་བསྡད་མི་འདུག དོན་དངོས་ཐོག་ང་ཚོགས་འདུ་འདིར་ཡོང་དགོས་དོན་མེད་ལ། དུས་ཚོད་འདིར་ང་རྒྱ་མཚོའི་ཕ་རོལ་གྱི་ངའི་སློབ་གྲྭར་ཡོད་དགོས། འོན་ཀྱང་། ཁྱེད་ཚོ་ཚང་མས་གཞོན་ནུ་རྣམས་ལ་རེ་བ་རྒྱབ་ནས་འདིར་འདུས་པ་རེད། ཁྱེད་ཚོས་དེ་ལྟར་བྱེད་ནུས་སམ། ཁྱེད་ཚོའི་ལག་བསྟར་མེད་པའི་ཚིག་སྟོང་པ་དག་གིས་གཞོན་ནུ་ངའི་རྨི་ལམ་བརྐུས་སོང་། ང་ད་ལྟའི་བར་མ་ཤི་བ་འདི་ངའི་བསོད་ནམས་རེད། མི་མང་པོ་ཞིག་དཀའ་སྡུག་མྱོང་བཞིན་པ་དང་འཆི་བཞིན་པ་རེད། ང་ཚོའི་གོ་ལ་འདི་རྩ་འཐོར་འགྲོ་འགོ་ཚུགས་འདུག འོན་ཀྱང་། ཁྱེད་ཚོས་བཤད་བཞིན་པ་ནི་སྒོར་མོའི་སྐོར་དང་། ལྷ་ཡི་ལོངས་སྤྱོད་ལྟ་བུའི་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་མཐར་ཕྱིན་པ་ཞིག་གཏོང་རྒྱུ་དེ་རེད། ཁྱེད་ཚོས་དེ་ལྟར་བྱེད་ནུས་སམ།

ཁྱེད་ཚོས་ང་ཚོར་མགོ་སྐོར་གཏོང་བཞིན་ཡོད། འོན་ཀྱང་། ད་ཆ་གཞོན་སྐྱེས་རྣམས་ནི་ཁྱེད་ཚོས་མགོ་སྐོར་བསླུ་བྲིད་གཏོང་བཞིན་པ་དེར་ངོས་འཛིན་གསལ་པོ་བརྙེད་ཡོད། མ་འོངས་མི་རབས་གསར་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱེད་རང་ཚོར་བལྟས་བསྡད་ཡོད། ད་དུང་མུ་མཐུད་མགོ་སྐོར་གཏོང་རྒྱུའི་གདམ་ཁ་བྱས་ན། ངས་བཤད་རྒྱུ་ལ། ནམ་ཞིག་ཁྱེད་རང་ཚོས་ང་ཚོར་དགོངས་སེལ་ཞུ་དགོས་པའི་དུས་ཤིག་ཆགས་ན། ང་ཚོས་ནམ་ཡང་གུ་ཡངས་གཏོང་ཐབས་མེད། ང་ཚོས་ནམ་ཡང་སྣང་མེད་དུ་འཇོག་གི་མིན། ད་ལྟ་ང་ཚོས་འཛམ་གླིང་འདིར་ཐིག་གཅིག་འཐེན་ཟིན་པས། དེས་མི་རྣམས་གཉིད་ལས་བསླངས་ཡོད། ཁྱེད་རང་འདོད་པ་ཡོད་རུང་མེད་རུང་། འགྱུར་བ་དེ་ཡོང་ངེས་རེད་ཅེས་བཤད་པས། ཚོགས་བཅར་བ་ཡོངས་ནས་ཁོ་མོར་དགའ་བསུ་ཚད་མེད་ཞུས།

སྤྱི་ལོ་༢༠༡༩ ལོའི་ཊིམ་མེ་གྷ་ཛིན་གྱི་(Time Magazine)དུས་དེབ་ཀྱི་མདུན་ངོས་སུ་ཁོ་མོའི་པར་བཀོད། ཁོ་མོར་[7]དུས་བབ་དུས་དེབ་གྱིས་༢༠༡༩་ལོའི་མི་ཞེས་པའི་མཚན་གནས་དེ་སྤྲད་ཅིང་། མཚན་གནས་དེ་ཐོབ་མཁན་གྱི་ལོ་ན་ཆུང་ཤོས་དེའང་གྱུར།

ཊིམ་མེ་གྷ་ཛིན་གྱི་(Time Magazine)དུས་དེབ་ཏུ་འཁོད་པའི་གྷི་རེ་ཊི།

ཁོ་མོ་ཨ་རིར་གཙོས་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱབ་ཁབ་རྣམས་ཀྱི་ཚོགས་པ་མང་པོས་སྐད་ཆ་བཤད་དུ་གདན་འདྲེན་ཞུས་ཤིང་། གྲགས་ཅན་གསར་ཁང་ཕལ་མོ་ཆེས་བཅར་འདྲི་དང་སྐད་ཆ་བཤད་དུ་བོས་ཡོད། ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ནས་ཁོ་མོར་གཟེངས་བསྟོད་ཀྱི་བྱ་དགའ་ཡང་སྣ་མང་ཐོབ།

སྤྱི་ལོ་༢༠༡༩ནས་ལོ་གསུམ་བསྟུད་མར་ཁོ་མོའི་མིང་ནོ་བྷེལ་ཞི་བདེའི་གཟེངས་རྟགས་བཞེས་འོས་མཁན་གྱི་མིང་ཐོའི་ནང་འཁོད་ཅིང་། འདི་ལོར་ཁོ་མོར་གཟེངས་རྟགས་དེ་འཐོབ་རྒྱུའི་རེ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད།

སྤྱི་ལོ་༢༠༢༠ ནས་ ༢༠༢༡ ནང་ནད་ཡམས་ཀྱི་ཛ་དྲག་གི་རྐྱེན་པས་མི་མང་འདུ་འཛོམས་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་དེ་ཙམ་སྤེལ་བའི་གོ་སྐབས་མ་བརྙེད། དྲྭ་ལམ་ཁག་ནས་འཛམ་གླིང་གི་མི་སྣ་གལ་ཆེན་དག་དང་ལྷན་དུ་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་དང་འབྲེལ་བའི་ཚོགས་འདུ་མང་པོའི་ནང་མཉམ་ཞུགས་བྱས།

སྤྱི་ལོ་༢༠༢༡ཟླ་༡ཚེས་༡༠ཉིན་༧གོང་ས་སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་དང་གྷི་རེ་ཊ་གཉིས་གཙོས་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་དང་འབྲེལ་བའི་དྲྭ་ལམ་ཐད་གཏོང་ཚོགས་འདུ་ཞིག་འཚོགས་པ་གུས་པ་རང་ཉིད་ནས་ཀྱང་ཐད་གཏོང་ལ་ལྟ་རྒྱུའི་གོ་སྐབས་བྱུང་། གྷི་རེ་ཊ་ནི་ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་ནང་འཛམ་གླིང་གི་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་གཞོན་ནུ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཅིང་། ཁོ་མོའི་གཤིས་ཀ་ནི། སྙིང་སྟོབས་ལྡན་ཞིང་། བསམ་ཕོད་པ་དང་བཤད་ཕོད་པ། བྱེད་ཕོད་པ་བཅས་ཀྱི་ན་ཆུང་བུད་མེད་གཞན་ལ་མཐོང་དཀོན་བའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་ཞིག་གོ། །།

[1] སུ་ཌིན་ནི་ཡོ་རོབ་གླིང་ཕྲན་གྱི་མངའ་ཁོངས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན།

[2] པེ་རེ་སི་ནི་ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ས་ཡིན།

[3] དབྱིན་ཡུལ་དུ་རྟེན་གཞི་བྱེད་པའི་སྦི་སྦི་སི་གསར་ཁང་ནི་༡༩༩༧ལོར་འགོ་བཙུགས་པ་དང་།

   འཛམ་གླིང་ནང་གསར་ཁང་གྲགས་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་ལ། གསར་ཁང་འདིས་སྤེལ་བའི་གནས་ཚུལ་དག་ཚད་ལྡན་བརྩི་ཡི་ཡོད།

[4] ”hashtag# Friday For Future” ཞེས་པ་འདི་སྐབས་དེའི་ལས་འགུལ་གྱི་མིང་གི་ཚུལ་དུ་བརྗོད་ཀྱི་ཡོད།

[5] ནོ་ཝེར་གཟེངས་རྟགས་ཞེས་པ་འདི་༡༩༠༡ ལོར་དབུ་བཙུགས་ཤིང་། འཛམ་གླིང་ནང་ བྱས་རྗེས་ཆེན་པོ་འཇོག་མཁན་གྱི་མི་སྣ་དག་ལ་འབུལ་གྱི་ཡོད།

[6] འཛམ་གླིང་མཉམ་སྦྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ནི་དམག་ཆེན་གཉིས་པ་མཇུག་བསྒྲིལ་མཚམས་ཏེ་༡༩༤༥ལོ་ནས་འགོ་བཙུགས་ཤིང་།

    ད་ཆ་རྒྱལ་ཁབ་བརྒྱ་དང་དགུ་བཅུ་གོ་གསུམ་གྱི་མཉམ་སྦྲེལ་ཞིག་ཡིན།

[7]འཛམ་གླིང་ནང་གྲགས་ཅན་གསར་ཁང་ཊིམ་མེ་གྷ་ཛིན་ནི་༡༩༢༣ ལོར་དབུ་བཙུགས་ཤིང་། ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་ནིའུ་ཡོག་ཏུ་རྟེན་གཞི་བྱས་ཡོད།

གླེང་མ་མྱོང་བའི་རྒྱལ་བའི་ཁོར་ཡུག་གི་མཛད་འཕྲིན།

by སྐྱེ་ཁམས་ཐེབས་རྩ་ཚོགས་པ། | Oct 31, 2021 | ༢༠༢༡ ལོའི་ཁོར་ཡུག་རྩོམ་རིག་འགྲན་སྡུར།

གླེང་མ་མྱོང་བའི་༧རྒྱལ་བའི་ཁོར་ཡུག་གི་མཛད་འཕྲིན།

བོད་མི་ཞིག་གིས་སའི་གོ་ལར་ཕུལ་བའི་ཁོར་ཡུག་གི་ལེགས་སྐྱེས།

རྩོམ་པ་པོ་ཨ་ལགས་རྗེ་སྤྲུལ་བློ་གྲོས་ཆོས་བཟང་།

ནང་དོན་གནད་བསྡུས།

            དཔྱད་རྩོམ་འདིའི་ནང་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་བོད་མི་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་དུ་བོད་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཐད་ནས་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་གནང་བའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་། ༧སྐུ་སྒེར་གྱི་ཉིན་རེའི་མཛད་པའི་ཁྲོད་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་མཛད་པ་གང་གནང་བ།  ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བའི་བརྩམས་ཆོས་དང་གཟེངས་རྟགས་སོགས་ཀྱི་སྐོར་བྲིས་ཡོད།

            བརྡ་ཆད་གཙོ་བོ།  བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག  རྒྱལ་སྤྱིའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག  ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ།  ཨེ་ཤ་ཡའི་ཆུ་མཛོད།

སྔོན་གླེང་།

འོ་སྐོལ་འཚོ་གནས་བྱེད་པའི་ལྷོ་འཛམ་གླིང་འདིར་མིའི་འགྲོ་བ་མ་བྱུང་བའི་ལོ་ངོ་དུང་ཕྱུར་མང་པོའི་གོང་ནས་དུད་འགྲོའི་རིགས་བྱུང་བ་དང་། དེའི་ཡར་སྔོན་དུ་རྩི་ཤིང་དང་ནགས་ཚལ། རི་དང་གཙང་པོ་སོགས་ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྲུབ་ཡོད་པ་ནི་དེང་ཆོས་ཚན་གཉིས་ཀས་ཐུན་མོང་དུ་འདོད། ནང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་དང་ལྷག་ཏུ་འགྲོ་བ་མིས་ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལ་ལོངས་སྤྱད་ནས་ལོ་ངོ་ཁྲི་ཕྲག་མང་པོ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་དུས་དཀྱིལ་ཙམ་ནས་མི་རྣམས་འདོད་རྔམ་གྱི་གཞན་དབང་ཇེ་ཆེར་སོང་ནས་བཟོ་ལས་འཕྲུལ་རིག་དར་རྒྱས་བཏང་རྗེས་འཚོ་བའི་དགོས་མཁོའི་ས་ཐིག་ལས་བརྒལ་བའི་ས་གཏེར་སྔོག་འདོན། ཤིང་ནགས་གཅོད་འབྲེག གཙང་པོ་དང་རྒྱུག་ཆུ་འབག་བཙོག་སོགས་ལོ་ངོ་བརྒྱ་ཕྲག་གཅིག་ཙམ་རིང་བག་མེད་དུ་སྤྱད་འབྲས་སུ་གོ་ལ་ཡོངས་སུ་གནམ་གཤིས་ཚ་དྲོད་རྒྱས་པ་དང་། ཐན་པ་དང་ཆར་ཆུ་དུས་སུ་མ་བབས་པ་སོགས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་རྣམས་ཚན་རིག་པ་སོགས་ཀྱིས་ལོ་མང་རིང་ཞིབ་འཇུག་གིས་རྙེད་རྗེས་གོ་ལའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་པའི་གནད་དོན་ར་སྤྲོད་བྱུང་། ཤུགས་རྐྱེན་དེའི་འོག་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ལོར་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་ཁོར་ཡུག་ཉིན་མོ་གཏན་འབེབས་བྱས་པ་དང་། ལོ་འདིར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་གི་རྒྱལ་ཁབ་༡༡༤ལྷག་མཉམ་འཛོམས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཁོར་ཡུག་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་དང་པོ་ ( Earth Summits ) ཚོགས་པ་ནས་བཟུང་ད་ལྟའི་བར་ཐེངས་ ༩ ཚོགས་ཡོད། ^[1]

སྟོབས་འབྱོར་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཕྱུག་བདག་ཅན་གྱི་སྒེར་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཛམ་གླིང་སྤྱིའི་བདེ་སྡུག་ལ་སེམས་ཁུར་མ་བླངས་པར་སྒེར་སེམས་ཁོ་ནས་ད་དུང་མུ་མཐུད་ནས་ཁོར་ཡུག་ལ་གཏོར་བཅོམ་བྱས་ཚེ་འབྱུང་འགྱུར་ལོ་ངོ་༣༠༠ཡི་ནང་ལ་འཛམ་གླིང་གི་གཏེར་ཁ་ཡོངས་རྫོགས་ཟད་རྒྱུ་ཡིན་པ་ཚན་རིག་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྔོན་དཔག་དང་།^[2]ད་དུང་ལོ་རེ་ནས་ལོ་རེར་འཛམ་གླིང་ས་ཕྱོགས་གང་སར་ཚ་དྲོད་ཚོད་དཔག་ལས་བརྒལ་ནས་རྒྱས་བཞིན་པའི་སྙན་ཐོ་བཏོན་ཡོད་དེ།^[3] དཔེར་ན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣  ནས་༢༠༡༨ ལོའི་བར་སྟོབས་ལྡན་ཡོ་རོབ་ཏུ་དབྱར་དུས་སུ་ཚ་དྲོད་རྒྱས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མི་རྒན་གྲས་༦༠༠༠༠ཤི་བ་དང་^[4]རྒྱལ་ཁབ་གཞན་རྣམས་ཀྱི་གནས་སྟངས་འདི་ལས་དཔོག་ནུས། སྤྱི་ལོ་༢༠༡༩ལོ་མཇུག་ནས་༢༠༢༠ལོའི་ལོ་མཇུག་བར་ལོ་གཅིག་ལ་འཛམ་གླིང་ཕྱོགས་གང་སར་སྔོན་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་ཤིང་ནགས་ལ་མེ་ཤོར་བའི་དོན་རྐྱེན་དཔེར་མཚོན་ཙམ་ནི།  ཨ་རིའི་ཁཱ་ལི་ཧྥོ་ནི་ཡ ( California ) དང་། ཨོ་སི་ཀྲོ་སི་(Australia) དང་། སྦིར་ཛིལ། (Brazil)  ཀྲཀ་ཀི་ ( Turkey ) བཅས་སུ་བྱུང་བ་དང་། ལོ་དེ་གཉིས་ནི་སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༠ལོའི་རྗེས་ནས་གོ་ལའི་ཚ་དྲོད་ཆེ་ཤོས་སུ་གྱུར་བས།^[5] ཁོར་ཡུག་ལ་དོ་སྣང་དང་ལས་འགུལ་སྤེལ་མཁན་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད།

འོ་ན། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་མཚན་སྙན་ཡོད་པའི་གོ་ལའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་པ་དང་དོ་ཁུར་བ་བོད་མི་ཞིག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ།  དེ་ནི་༧གོང་ས་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་ཡིན་ཞིང་། འདིར་དེའི་ཚུལ་མདོ་ཙམ་བརྗོད་ན།

འོ་ན། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་མཚན་སྙན་ཡོད་པའི་གོ་ལའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་པ་དང་དོ་ཁུར་བ་བོད་མི་ཞིག་ཡོད་དམ་ཞེ་ན། ཡོད་དེ། དེ་ནི་༧གོང་ས་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་བཞི་པ་ཆེན་པོ་མཆོག་ཡིན་ཞིང་། འདིར་དེའི་ཚུལ་མདོ་ཙམ་བརྗོད་ན།

བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་གི་གནད་དོན་དུ་བསྒྱུར་བའི་མཛད་ཆེན།

༧གོང་ས་མཆོག་རྒྱ་གར་དུ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེབས་ནས་རིང་པོ་མ་སོང་བར་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་སྐོར་ནས་གསུང་བཤད་རབ་དང་རིམ་པར་གནང་བར་མ་ཟད། དེ་ཡང་རྒྱ་དམར་གྱིས་བོད་ཀྱི་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་དང་། གདོད་མའི་ནགས་ཚལ་གཅོད་འབྲེག་གིས་བོད་ཀྱི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ལ་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོའི་རིང་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་དོ་ཕོག་དང་། དེའི་མཇུག་འབྲས་སུ་ཨེ་ཤ་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་མང་པོའི་འཐུང་ཆུའི་མགོ་ཁུངས་སུ་གྱུར་བའི་ཁ་འབབ་བཞི་དང་། ཆུ་ཆེན་བཞི་སོགས་ལ་འབག་བཙོག་དང་བྲི་བ་སོགས་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་པས། རྒྱ་དཀར་ནག་དང་། འབར་མ། ཐཱེ་ལཎ་ཌ་སོགས་ཀྱི་མི་མང་དུང་ཕྱུར་མང་པོའི་ཉིན་རེའི་འཚོ་བར་གསབ་ཏུ་མེད་པའི་གནོད་སྐྱོན་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་པའི་སྐོར། བོད་ཀྱི་སྲིད་པའི་གངས་རི་དང་འཁྱགས་རོམ་རྣམས་ནི་རྒྱ་གར་གཙོས་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་གནམ་གཤིས་དྲོད་གྲང་དང་། ཆར་དུས་སོགས་ལ་ཧ་ཅང་གི་ལྟོས་ཚབས་ཆེ་བའི་སྐོར་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ།^[6]གསུང་བཤད་དང་གསུང་འཕྲིན། དུས་དེབ་སོགས་ཀྱི་གླེང་བརྗོད་དང་ཆེད་རྩོམ་མཛད་དང་མཛད་མུས་ཡིན།  དཔེར་ན། སྤྱི་ལོ་༡༩༨༧ ལོར་ཝ་ཤིང་ཀྲོན་དུ་ཚོགས་པའི་ཨ་རིའི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་དོན་ཚན་ལྔ་ཅན་གྱི་བཀའ་སློབ་ཅིག་བསྩལ་བའི་དོན་ཚན་བཞི་པ་ནི་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་སྐོར་དང་། སྤྱི་ལོ་༡༩༩༢ལོར་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་སྦིར་ཛིལ་དུ་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་ཁོར་ཡུག་གི་ཚོགས་ཆེན་ (United Nations Conference On Environment and Development) དུའང་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་སྐོར་དང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་རྩ་ཚིག་དང་རི་རྒྱ་ཀླུང་རྒྱ་བསྡམས་པའི་རྩ་ཚིག་གི་སྐོར་སོགས་བཀའ་སློབ་གནང་ཏེ།^[7][8] བོད་མི་དང་། རྒྱ་གར། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་དུ་ལོ་ངོ་༤༠ལྷག་རིང་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་མགྲིན་ཚབ་གནང་ནས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ནི་བོད་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ལྷོ་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བ་ཧ་ཅང་དམ་ཟབ་ཡོད་པའི་སྐོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྟེང་དུ་སྔར་མེད་གོ་རྟོགས་ཤུགས་སྤེལ་གནང་ནས་བོད་ནི་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཆུ་མཛོད་དང་།^[9] འཛམ་གླིང་ལྷོ་སྣེ་གསུམ་པ་སོགས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་གི་སྡེ་ཚན་ཁྲོད་དུ་ཆེས་གལ་གནད་ཅན་གྱི་སྣང་བརྙན་གསར་དུ་བསྐྲུན་ཡོད།

མདོར་བསྡུས་ན། བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཐད་༧གོང་ས་མཆོག་གི་རླབས་ཆེན་གྱི་མཛད་ཆེན་གསུམ་བསྐྱངས་ཡོད་དེ།

༡  བོད་ཡུལ་དུ་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་དང་ཆུ་རགས། ཤིང་ནགས་གཅོད་འབྲེག་ཚད་བརྒལ་གྱི་མཇུག་འབྲས་སུ་ཁ་འབབ་བཞི་དང་ཆུ་ཆེན་བཞི་ལ་འབག་བཙོག་དང་། དེའི་མཇུག་འབྲས་སུ་དེ་དག་ལ་བརྟེན་པའི་མི་མང་དུང་ཕྱུར་མང་པོའི་ཉིན་རེའི་འཚོ་བར་དོ་ཕོག་བྱུང་བ་སོགས་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་གནད་དོན་ནི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་གླེང་སྐབས་མི་གླེང་ཐབས་མེད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་གི་གནད་དོན་གལ་ཆེའི་གྲས་སུ་བསྐྱལ་གནང་ཡོད།

༢ བོད་ཀྱི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་དང་འཁྱགས་རོམ་བཞུས་འབྲས་སུ་རྒྱ་གར་སོགས་སུ་ཆར་དུས་དང་དབྱར་དགུན་དྲོད་གྲང་སྙོམས་པར་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད་པའི་སྐོར།

༣ རྒྱ་རིགས་བོད་ཡུལ་དུ་གནས་སྤོས་ཤུགས་ཆེན་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཀྱི་བྱ་དང་ཉ། རི་དྭགས་གཅན་གཟན་སོགས་ཉུང་དུ་ཕྱིན་ནས་བོད་ཀྱི་སྐྱེས་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་པའི་སྐོར།

༧གོང་ས་མཆོག་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་ཁྲོད་ཤུགས་རྐྱེན།

དེང་འཇིག་རྟེན་འདིར་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་པ་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་ཀྱི་གྲས་སུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་དུ་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་སྐོར་ནས་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་མང་ཤོས་དང་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་གྲས་སུ་༧གོང་ས་མཆོག་ཡོད་བཞིན། དེ་ཡང་༧མགོན་པོ་མཆོག་ནས་སྤྱི་ལོ་༡༩༨༦ལོར་འཛམ་གླིང་ཁོར་ཡུག་གི་ཉིན་མོར་སྩལ་བའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་སྐོར་གསུང་འཕྲིན་དང་།^[10]  སྤྱི་ལོ་༡༩༨༨ ལོར་སི་ཌས་སྦག་ (Strasbourg) ཏུ་ཡོ་རབ་གྲོས་ཚོགས་སུ་སྩལ་བའི་བཀའ་སློབ་ལས་བོད་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་གི་སྐོར།^[11]  སྤྱི་ལོ་༡༩༨༩ལོར་ཎོ་བྷེལ་གཟེངས་རྟགས་ཀྱི་མཛད་སྒོའི་སྐབས་སུ་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་སྐོར་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཚང་མ་མཉམ་རུབ་ཀྱིས་ཁོར་ཡུག་གི་དཀའ་ངལ་སེལ་དགོས་པའི་བཀའ་སློབ་དང་།^[12] གཟེངས་རྟགས་སུ་གནང་བའི་དངུལ་གྱིས་འབྲས་བུ་ཅན་གྱི་ཤིང་སྣ་མང་པོའི་ས་བོན་ཉོས་ཏེ་འཛམ་གླིང་གི་ས་ཕྱོགས་གང་སར་འདེབས་འཛུགས་གནང་བ།^[13] སྤྱི་ལོ་༡༩༩༠ལོར་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ལྗགས་རྩོམ་མཛད་པའི་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་རང་དབང་(Freedom In Exile)དང་།^[14]བོད་ (My Tibet) ཅེས་པའི་དཔེ་དེབ་དུའང་བོད་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་དམིགས་སུ་བཀར་ནས་བྲིས་ཡོད།

༧གོང་ས་མཆོག་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་ཁྲོད་ཤུགས་རྐྱེན།

            དེ་བཞིན་དུ། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ལོར་འཛམ་གླིང་གི་ས་གཞིའི་ཉིན་མོའི་དུས་དྲན་དང་། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ལོར་ཨ་རིའི་གཞུང་འབྲེལ་ཁོར་ཡུག་དུས་དེབ་དང་། སྤྱི་ལོ་༡༩༩༡ ལོར་འཛམ་གླིང་གཅེས་ཉར་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་སྟེང་དུ་ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བའི་གསུང་འཕྲིན་བསྩལ་བ་ཡོད། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལོར་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་སྦིར་ཛིལ་དུ་གོ་སྒྲིག་གནང་བའི་ཁོར་ཡུག་གི་ཚོགས་ཆེན་ (United Nations Conference On Environment and Development) ཐོག་དང་། སྐབས་དེར་རྒྱལ་སྤྱིའི་གསར་འགོད་པ་རྣམས་ལ་ཐུག་འཕྲད་ཀྱིས་ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བའི་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་རྒྱས་པར་གནང་།^[15]སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོར་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱིས་གོ་སྒྲིག་བྱས་པའི་ ( Paris 2015 UN Climate Change Conference ) ཕཱ་རི་སིར་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་ཚོགས་ཆེན་ལ་དྲ་ཐོག་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་གནང་བ་^[16] སོགས་དེང་གི་བར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་གི་ཚོགས་འདུ་དང་བགྲོ་གླེང་ཆེ་ཆུང་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སྟེང་དུ་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་གནང་བར་མགྲོན་འབོད་དང་ཆེས་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་བའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་མི་སྣར་ངོས་འཛིན་ཞུ་བཞིན་ཡོད།  

མདོར་ན།   རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཐད་ནས་༧གོང་ས་མཆོག་གི་ལམ་སྟོན་ཆེན་མོ་གསུམ་གནང་ཡོད་དེ།

༡ དེང་སྐབས་ཤར་ནུབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་གྱི་འབྲེལ་བ་སྔར་ལས་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་པ་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་གནད་དོན་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་དང་མི་རིགས་ཤིག་གི་དཀའ་ངལ་མ་ཡིན་པར་འཇིག་རྟེན་སྤྱིའི་དཀའ་ངལ་ཡིན་པ་ངོས་འཛིན་གྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཆེ་ཆུང་ཚང་མས་འགན་མཉམ་འཁུར་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན།

༢ རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆབ་སྲིད་མི་སྣ་གཙོ་གྲས་ཚོས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་འགུལ་ནང་མཉམ་ཞུགས་དང་། ཁོར་ཡུག་གི་དཀའ་ངལ་ཕལ་ཆེ་བ་ནི་མིའི་ཀུན་སྤྱོད་ལས་བྱུང་བས་ཀུན་སྤྱོད་ལ་སྒྱུར་བཅོས་ཀྱིས་སྤྱི་སེམས་དང་། གཞན་ཕན། སྙིང་རྗེ་སོགས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་གྱི་སྡེ་ཚན་དུ་འཇོག་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན།

༣ ཁོར་ཡུག་དང་དཔལ་འབྱོར་རྒྱ་སྐྱེད་གཉིས་ཕན་ཚུན་གཅིག་ཕན་གཅིག་གྲོགས་སུ་འགྲོ་དགོས་པ་ལས་མཐའ་གང་རུང་དུ་ལྷུང་མི་རུང་བ་དང་། གོ་ལ་ནི་ང་ཚོ་འགྲོ་བ་མིར་དབང་བའི་ཁྱིམ་གཅིག་པུ་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་འཛིན་དགོས་པའི་གལ་གནད་ཀྱི་ལམ་སྟོན་གནང་བ་བཅས་ཡིན།

ཉིན་རེའི་མཛད་པའི་ཁྲོད་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་མཛད་པ།

༧གོང་ས་མཆོག་ནི་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་སྐོར་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་ཆེན་དང་བགྲོ་གླེང་སོགས་སུ་རྒྱུན་དུ་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་དང་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པར་ཆེས་ཐོག་མར་གང་ཟག་སྒེར་ངོས་ནས་འགོ་འཛུགས་དགོས་པའི་སློབ་སྟོན་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད།^[17]སྐུ་སྒེར་ནས་ཀྱང་ཉིན་རེའི་མཛད་པའི་ཁྲོད་དུ་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་མཛད་པ་གང་མང་ཞིག་མཛད་བཞིན་ཡོད། དཔེར་ན། སྐུ་སྒེར་ལ་མཚོན་ན་གློག་ལ་གྲོན་ཆུང་དང་སེར་སྣ་གནང་མི་དགོས་ཀྱང་ཕོ་བྲང་གི་གཟིམ་ཁང་གང་ཞིག་ལས་ཕྱི་རུ་ཡུད་ཙམ་ཕེབས་སྐབས་ཀྱང་གློག་གཟིམ་གནང་བ་དང་། སྐུ་སྒེར་གྱི་ཆུ་ལ་ཟད་རྒྱུ་དང་སེར་སྣ་གནང་མི་དགོས་ཀྱང་ཁྲུས་གཞོང་(Bath)དུ་སྐུ་གསིལ་མི་གནང་བར་ཆུ་སྦུག་(Shower)ལས་སྐུ་གསིལ་གནང་བ། སྐུ་སྒེར་ལ་མཆོད་རྒྱུར་ཕོངས་པ་མེད་ཀྱང་རྒྱུན་དུ་གསོལ་ཀྲུམ་ཧ་ཅང་ཉུང་བར་མཆོད་གནང་བ། ཕྱག་ཡིག་སོགས་འབྲི་ཆེད་ཤོག་བུར་སེར་སྣ་གནང་མི་དགོས་ཀྱང་ཤོག་སྟོང་ཟུར་ཙམ་ཡང་འཇོག་མི་གནང་བ་སོགས་རྒྱུན་དུ་ཐུགས་སྣང་མཛད་པ། གཞན་ལའང་དེ་ལྟར་གནང་དགོས་པའི་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་ཤུགས་ཆེན་གནང་བཞིན་ཡོད།^[18] དཔེར་ན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལོར་རྒྱ་གར་ལྷོ་ཕྱོགས་དཔལ་ལྡན་འབྲས་སྤུངས་མཆོད་རྟེན་དུ་དུས་འཁོར་དབང་ཆེན་གནང་སྐབས་སུ་ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བའི་བཀའ་སློབ་ལ་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་གཅན་གཟན་གྱི་པགས་རིགས་རྒྱན་གོས་གྱོན་པ་ནི་དུས་རབས་དང་མི་འཚམས་ཤིང་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་བཀའ་སློབ་ལམ་སྟོན་^[19]དེ་གཅིག་པུས་ཀྱང་བོད་ནང་པགས་རིགས་རྒྱན་གོས་ཀྱི་ཆེད་བདག་མེད་རི་དྭགས་དང་གཅན་གཟན་རྔོན་རྒྱག་མཁན་དེ་ནས་བཟུང་རྒྱུན་ཆད་པར་གྱུར་བས་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་བོད་ནང་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་མགྲིན་ཚབ་པར་བོད་མི་སུས་ཀྱང་སྒྲུན་དུ་མེད་པའི་མཛད་ཆེན་བསྐྱངས་ཡོད།

ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བའི་བརྩམས་ཆོས།

“ང་ཚོའི་ཁྱིམ་གཅིག་པུ།”

ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བའི་བརྩམས་ཆོས།

༧གོང་ས་མཆོག་གིས་ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བའི་བཀའ་སློབ་ནི་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་བཙན་བྱོལ་དུ་ཞབས་སོར་འཁོད་རྗེས་བོད་མི་རྣམས་ལ་བླང་དོར་གྱི་བཀའ་སློབ་གནང་སྐབས་སུ་འཕྲོད་བསྟེན་དང་འབྲེལ་ནས་ཁོར་ཡུག་གི་སྐོར་བཀའ་སློབ་ཡང་ཡང་ཕེབས་པ་དང་། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ ལོ་ནས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལོའི་བར་རྒྱལ་སྤྱི་དང་རྒྱ་གར་སོགས་སུ་ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བའི་བཀའ་སློབ་གྲངས་ལས་འདས་པ་གནང་བ་རྣམས་བོད་གཞུང་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་ནས་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་བྱས་པའི་དབྱིན་དེབ་གཉིས་དང་། བོད་ཡིག་གི་དེབ་གཅིག^[20] ༧གོང་ས་མཆོག་གི་གསུང་འབུམ་ཕྱོགས་སྒྲིག་ཁང་ནས་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་བྱས་པའི་དཔེ་དེབ་གཅིག^[21] ༧གོང་ས་མཆོག་སྐུ་ངོ་མས་སྤྱི་ལོ་༡༩༩༢ ལོར་དབྱིན་ཡིག་ཏུ་བོད་ཀྱི་སྲིད་པའི་གངས་རི་རྣམས་བོད་དང་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ལ་གལ་ཆེ་བའི་ཆེད་རྩོམ་དང་། སྤྱི་ལོ་༡༩༩༣ ལོར་བོད་ཡིག་ཏུ་ལྗོན་ཤིང་ཁོར་ཡུག་ཁྲོད་གལ་ཆེ་བའི་ཆེད་རྩོམ།^[22] སྤྱི་ལོ་༡༩༩༠ ལོར་དབྱིན་ཡིག་ཏུ་ལྗགས་རྩོམ་མཛད་པའི་བཙན་བྱོལ་ནང་གི་རེ་བ་དང་། བོད་ཅེས་པའི་དཔེ་དེབ། སྤྱི་ལོ་༡༩༩༩ ལོར་ལྗགས་རྩོམ་མཛད་པའི་སྟོང་ལོ་གསར་པའི་ཀུན་སྤྱོད་དུའང་ཁོར་ཡུག་གི་སྐོར་ས་བཅད་ཟུར་དུ་མཛད་ཡོད། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལོར་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་གྲགས་ཅན་འཇར་མན་པ་ཕྷན་ཛི་ (Franz Alt) དང་ལྷན་དུ་ང་ཚོའི་ཁྱིམ་གཅིག་པུ་ (Our Only Home :  A Climate Appeal To The World) ཞེས་པ་ཁོར་ཡུག་གི་དཔེ་དེབ་གཅིག་ལྗགས་རྩོམ་མཛད་གནང་ཡོད།

རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་དང་འབྲེལ་བའི་གཟེངས་རྟགས།  

༧གོང་ས་མཆོག་ནི་དེང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲོད་དུ་ཆེས་མཚན་སྙན་ཆེ་བའི་གོ་ལའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་པ་དང་ལམ་སྟོན་པའི་གྲས་སུ་བགྲང་བཞིན་ཡོད། ཡིན་ནའང་། ༧གོང་ས་མཆོག་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་གི་གཟེངས་རྟགས་ཕུལ་ཡོད་མེད་ཀྱི་སྐོར་ནས། འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ཡིག་ཆ་མང་པོར་ལྟ་ཀློག་བྱས་ཀྱང་རྙེད་སོན་མ་བྱུང་ཞིང་། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་ལས་བྱེད་ལ་^[23]དེའི་སྐོར་བཀའ་འདྲི་ཞུས་པར་མེད་སྐོར་གསུངས་བྱུང་། ༧མགོན་པོ་མཆོག་ལ་ཁོར་ཡུག་གི་གཟེངས་རྟགས་གཅིག་ཀྱང་ཕུལ་མེད་པ་ནི་ཕལ་ཆེར་ཁོར་ཡུག་སྐོར་ལ་ལས་འགུལ་དངོས་སུ་རྒྱ་ཆེན་པོ་མ་སྤེལ་བ་དང་། ཡང་ན་འབྲེལ་ཡོད་རྣམ་པས་མཚམས་སྦྱོར་དང་ཐུགས་སྣང་མ་གནང་བས་ཀྱང་ཡིན་སྲིད་སྙམ། ཡིན་ནའང་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༤༠ལྷག་རིང་བོད་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་ཐོག་ཕྱག་ལས་གནང་བའི་མཛད་པ་ནི་བོད་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་གི་ལོ་རྒྱུས་སུ་འཁོད་འོས་པའི་མཛད་ཆེན་ཞིག་དང་། བོད་མི་ཞིག་གི་རྒྱལ་སྤྱིར་ཕུལ་བའི་ཁོར་ཡུག་གི་ལེགས་སྐྱེས་ཤིག་ཀྱང་ཡིན་ནོ།  །ཞེས་འདིར་༧གོང་ས་མཆོག་གིས་བོད་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཐད་ལམ་སྟོན་བཀའ་སློབ་དང་། མཛད་པ་སྤྱི་སྤམ་ཙམ་ལས་ཞིབ་པར་མ་སྤྲོས་སོ། ། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༢༩ ཉིན།  

ཨ་ལགས་རྗེ་སྤྲུལ་བློ་གྲོས་ཆོས་བཟང་གིས་བཞུགས་སྒར་ནས།

^[1] www.research.un.org/un Documentation:Environment/conferences

^[2] Our only home, A Climate Appeal to The Word, by HH.Dalai Lama with Franz Alt page:104

^[3] www.bbc.com/what is climate Change?

^[4] Our only home, A Climate Appeal to The Word, by HH.Dalai Lama with Franz Alt page:103

^[5] www.bbc.com/what is climate Change?

^[6] གངས་རིའི་སྐོར་གྱི་ཆེད་རྩོམ། དབྱིན་ཡིག་ཏུ་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་མཛད། སྤྱི་ལོ། ༡༩༩༢ ཟླ་༧ ཚེས་༢༦ ཉིན་ཨ་རིའི་བདུན་རེའི་གསར་ཤོག་ ( NewsWeek ) ཏུ་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་།

^[7] ༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྐོར་སྩལ་བའི་བླང་དོར་ལམ་སྟོན། ཤོག་གྲངས། ༤ བོད་གཞུང་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་ནས་པར་འགྲེམས་ཞུས།     སྤྱི་ལོ ༢༠༠༩

^[8] སི་ཏུ་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་སྐྱེ་ཤིང་འདེབས་འཛུགས་དགོས་པའི་རྩ་ཚིག་དང་། ཆོས་རྒྱལ་རབ་བརྟན་ཀུན་བཟང་གིས་རི་རྒྱ་ཀླུང་རྒྱ་བསྡམས་པའི་རྩ་ཚིག   ཁོང་གཉིས་དུས་རབས་བཅུ་བཞི་པ་དང་བཅོ་ལྔའི་མི་སྣ་ཡིན།

^[9] གངས་རིའི་སྐོར་གྱི་ཆེད་རྩོམ། དབྱིན་ཡིག་ཏུ་༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་མཛད། སྤྱི་ལོ། ༡༩༩༢ ཟླ་༧ ཚེས་༢༦ ཉིན་ཨ་རིའི་བདུན་རེའི་གསར་ཤོག་ ( NewsWeek ) ཏུ་འགྲེམས་སྤེལ་གནང་།

^[10] ༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་སྩལ་བའི་ཁོར་ཡུག་ལམ་སྟོན་དང་། བྱམས་བརྩེའི་ལམ་སྟོན་གྱི་བཀའ་སློབ་ཕྱོགས་བསྡེབས། ཤོག་གྲངས། ༡ དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཡིག་ཚང་ནས་པར་དུ་བསྐྲུན།  སྤྱི་ལོ་༢༠༡༥

^[11] www.bod.asia /༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་ནས་བོད་རྒྱའི་འབྲེལ་ལམ་ཐོག་གལ་ཆེའི་གསུང་བཤད་ཁག

^[12] www. nobelprize.org/the 14th Dalai Lama-Acceptance Speech

^[13] ༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྐོར་སྩལ་བའི་བླང་དོར་ལམ་སྟོན། ཤོག་གྲངས། ༥༢ བོད་གཞུང་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་ནས་པར་འགྲེམས་ཞུས། སྤྱི་ལོ ༢༠༠༩

^[14] བཙན་བྱོལ་ནང་གི་རང་དབང་། ཤོག་གྲངས། ༥༢༧   བོད་འགྱུར་མ། བོད་ཀྱི་དཔེ་མཛོད་ཁང་། སྤྱི་ལོ་༢༠༡༧

^[15] www.dalailama.com/universal Responsibility and the Global Environment address at the Rio Earth Summit

^[16] www.theguardian.com/cop21:Paris climate change conference 2015

^[17] ༧ གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་སྩལ་བའི་ཁོར་ཡུག་ལམ་སྟོན་དང་། བྱམས་བརྩེའི་ལམ་སྟོན་གྱི་བཀའ་སློབ་ཕྱོགས་བསྡེབས་ལས། འཛམ་གླིང་འདིར་ཞབས་འདེགས་ཀྱི་ལེགས་སྐྱེས་ནི་མུ་མཐའ་མེད་པ་ཞིག་ཡོད། མི་སྒེར་སོ་སོའི་ངོས་ནས་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་རྒྱུ་ནི་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡིན་ནའང་། དེ་དག་གང་ཐུབ་ཅི་ཐུབ་ཀྱིས་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་རྒྱུ་གལ་ཆེན་པོ་ཡིན།   ཤོག་གྲངས། ༩   དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཡིག་ཚང་ནས་པར་དུ་བསྐྲུན།  སྤྱི་ལོ་༢༠༡༥

^[18] Our only home, A Climate Appeal to The Word, by HH.Dalai Lama with Franz Alt page:83

^[19] ༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྐོར་སྩལ་བའི་བླང་དོར་ལམ་སྟོན། ཤོག་གྲངས། ༡༣༨ བོད་གཞུང་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་ནས་པར་འགྲེམས་ཞུས།     སྤྱི་ལོ ༢༠༠༩

^[20] ༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྐོར་སྩལ་བའི་བླང་དོར་ལམ་སྟོན། བོད་གཞུང་ཕྱི་དྲིལ་ལས་ཁུངས་ནས་པར་འགྲེམས་ཞུས། སྤྱི་ལོ ༢༠༠༩

^[21] ༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་སྩལ་བའི་ཁོར་ཡུག་ལམ་སྟོན་དང་། བྱམས་བརྩེའི་ལམ་སྟོན་གྱི་བཀའ་སློབ་ཕྱོགས་བསྡེབས། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཡིག་ཚང་ནས་པར་དུ་བསྐྲུན།  སྤྱི་ལོ་༢༠༡༥

^[22] སྣོད་བཅུད་རྟེན་འབྱུང་དང་འབྲེལ་བའི་གདམས་ངག་ཉུང་ངུའི་ཚིགས་བཅད་དུ་བསྡེབས་པ་དགེ། སྤྱི་ལོ་༡༩༩༣ ལོར་མཛད། ༧གོང་ས་༧སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གིས་སྩལ་བའི་ཁོར་ཡུག་ལམ་སྟོན་དང་། བྱམས་བརྩེའི་ལམ་སྟོན་གྱི་བཀའ་སློབ་ཕྱོགས་བསྡེབས། དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་ཡིག་ཚང་ནས་པར་དུ་བསྐྲུན།  སྤྱི་ལོ་༢༠༡༥              

^[23] ༧གོང་ས་མཆོག་གི་གཟེངས་རྟགས་ཀྱི་སྐོར་ནས་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་རྒན་སངས་རྒྱས་ལགས།